Saturday, June 25, 2011

Shivlilamrut - Adhyay 11

अध्याय अकरावा
श्रीगणेशाय नमः ॥

धन्य धन्य तेचि जन ॥ जे शिवभजनी परायण ॥ सदा शिवलीलामृत श्रवण ॥ अर्चन सदा शिवाचे ॥१॥
सूत म्हणे शौनकादिकांप्रति ॥ जे रुद्राक्षधारण भस्म चर्चिती ॥ त्यांच्या पुण्यास नाही मिती ॥ त्रिजगती तेचि धन्य ॥२॥
जो सहस्त्र रुद्राक्ष करी धारण ॥ त्यासी वंदिती शक्रादि सुरगण ॥ तो शंकरचि त्याचे दर्शन ॥ घेता तरती जीव बहू ॥३॥
अथवा षोडश षोडश दंडी जाण ॥ बांधावे रुद्राक्ष सुलक्षण ॥ शिखेमाजी एक बांधावा पूर्ण ॥ शिवस्वरूप म्हणवुनी ॥४॥
त्यावरोनि करिता स्नान ॥ तरी त्रिवेणीस्नान केल्यासमान ॥ असो द्वादश द्वादश मनगटी पूर्ण ॥ रुद्राक्ष बांधिजे आदरे ॥५॥
कंठी बांधावे बत्तीस ॥ मस्तकाभोवते चोवीस ॥ सहा सहा कर्णी पुण्य विशेष ॥ बांधिता निर्दोष सर्वदा ॥६॥
अष्टोत्तरशत माळ ॥ सर्वदा असावी गळा ॥ एकमुखी रुद्राक्ष आगळा ॥ पूजिता भाग्य विशेष ॥७॥
पंचमुख षण्मुख अष्टमुख ॥ चतुर्दशमुख लक्ष्मीकारक ॥ सकळ मंत्र सुफळ देख ॥ रुद्राक्षजप नित्य करिता ॥८॥
नित्य रुद्राक्षपूजन ॥ तरी केले जाणिजे शिवार्चन ॥ रुद्राक्षमहिमा परम पावन ॥ इतिहास ऐका येविषयी ॥९॥
काश्मीर देशींचा नृप पावन ॥ नामाभिधान भद्रसेन ॥ विवेकसंपन्न प्रधान ॥ परम चतुर पंडित ॥१०॥

प्रजा दायाद भुसुर ॥ धन्य म्हणती तोचि राजेश्वर ॥ लाच न घे न्याय करी साचार ॥ अमात्य थोर तोचि पै ॥११॥
सुंदर पतिव्रता मृदुभाषिणी ॥ पूर्वदत्ते ऐसी लाधिजे कामिनी ॥ सुत सभाग्य विद्वान गुणी ॥ विशेष सुकृते पाविजे ॥१२॥
गुरु कृपावंत सर्वज्ञ थोर ॥ शिष्य प्रज्ञावंत गुरुभक्त उदार ॥ वक्ता क्षमाशील शास्त्रज्ञ सुरस फार ॥ विशेष सुकृते लाहिजे ॥१३॥
श्रोता सप्रेम चतुर सावधान ॥ यजमान साक्षेपी उदार पूर्ण ॥ काया आरोग्य सुंदर कुलीन ॥ पूर्वसुकृते प्राप्त होय ॥१४॥
असो तो भद्रसेन आणि प्रधान ॥ बहुत करिता अनुष्ठान ॥ दोघांसी झाले नंदन ॥ शिवभक्त उपजतांचि ॥१५॥
राजपुत्र नाम सुधर्म ॥ प्रधानात्मज तारक नाम ॥ दोघे शिवभक्त निःसीम ॥ सावधान शिवध्यानी ॥१६॥
बाळे होऊनि सदा प्रेमळ ॥ अनुराग चित्ती वैराग्यशीळ ॥ लौकिकसंगे ध्रुव अमंगळ ॥ त्यांची संगती नावडे त्या ॥१७॥
पंचवर्षी दोघे कुमर ॥ लेवविती वस्त्रे अलंकार ॥ गजमुक्तमाळा मनोहर ॥ नाना प्रकारे लेवविती ॥१८॥
तव ते बाळ दोघेजण ॥ सर्वालंकारउपाधी टाकून ॥ करिती रुद्राक्ष धारण ॥ भस्म चर्चिती सर्वांगी ॥१९॥
आवडे सर्वदा एकांत ॥ श्रवण करिती शिवलीलामृत ॥ बोलती शिवनामावळी सत्य ॥ पाहाणे शिवपूजा सर्वदा ॥२०॥

आश्चर्य करिती राव प्रधान ॥ यांसी का नावडे वस्त्रभूषण ॥ करिती रुद्राक्षभस्मधारण ॥ सदा स्मरण शिवाचे ॥२१॥
विभूति पुसोनि रुद्राक्ष काढिती ॥ मागुती वस्त्रे भूषणे लेवविती ॥ ते सवेचि ब्राह्मणांसी अर्पिती ॥ घेती मागुती शिवदीक्षा ॥२२॥
शिक्षा करिता बहुत ॥ परी ते न सांडिती आपुले व्रत ॥ राव प्रधान चिंताग्रस्त ॥ म्हणती करावे काय आता ॥२३॥
तो उगवला सुकृतमित्र ॥ घरासी आला पराशर ॥ सवे वेष्टित ऋषींचे भार ॥ अपर सूर्य तेजस्वी ॥२४॥
जो कृष्णद्वैपायनाचा जनिता ॥ त्रिकाळज्ञानी प्रतिसृष्टिकर्ता ॥ जो वसिष्ठाचा नातू तत्त्वता ॥ राक्षससत्र जेणे केले ॥२५॥
जेवी मनुष्ये वागती अपार ॥ तैसेचि पूर्वी होते रजनीचर ॥ ते पितृकैवारे समग्र ॥ जाळिले सत्र करूनिया ॥२६॥
जनमेजये सर्पसत्र केले ॥ ते आस्तिके मध्येचि राहविले ॥ पराशरासी पुलस्तीने प्रार्थिले ॥ मग वांचिले रावणादिक ॥२७॥
विरंचीस दटावूनि क्षणमात्रे ॥ प्रतिसृष्टि केली विश्वामित्रे ॥ तेवी पितृकैवारे पराशरे ॥ वादी जर्जर पै केले ॥२८॥
ते सांगावी समूळ कथा ॥ तरी विस्तार होईल ग्रंथा ॥ यालागी ध्वनितार्थ बोलिलो आता ॥ कळले पाहिजे निर्धारे ॥२९॥
ऐसा महाराज पराशर ॥ ज्याचा नातू होय शुक योगींद्र ॥ तो भद्रसेनाचा कुळगुरु निर्धार ॥ घरा आला जाणोनी ॥३०॥

राव प्रधान सामोरे धावती ॥ साष्टांग नमूनि घरासी आणिती ॥ षोडशोपचारी पूजिती ॥ भाव चित्ती विशेष ॥३१॥
समस्ता वस्त्रे भूषणे देऊन ॥ राव विनवी कर जोडून ॥ म्हणे दोघे कुमर रात्रंदिन ॥ ध्यान करिती शिवाचे ॥३२॥
नावडती वस्त्रे अलंकार ॥ रुद्राक्षभस्मावरी सदा भर ॥ वैराग्यशील अणुमात्र ॥ भाषण न करिती कोणासी ॥३३॥
इंद्रियभोगावरी नाही भर ॥ नावडे राजविलास अणुमात्र ॥ गजवाजियानी समग्र ॥ आरूढावे आवडेना ॥३४॥
पुढे हे कैसे राज्य करिती ॥ हे आम्हांसी गूढ पडले चित्ती ॥ मग ते दोघे कुमर आणोनि गुरूप्रती ॥ दाखविले भद्रसेने ॥३५॥
गुरूने पाहिले दृष्टीसी ॥ जैसे मित्र आणि शशी ॥ तैसे तेजस्वी उपमा तयांसी ॥ नाही कोठे शोधिता ॥३६॥
यावरी बोले शक्तिसुत ॥ म्हणे हे का झाले शिवभक्त ॥ यांची पूर्वकथा समस्त ॥ ऐक तुज सांगतो ॥३७॥
पूर्वी काश्मीर देशात उत्तम ॥ महापट्टण नंद्रिग्राम ॥ तेथील वारांगना मनोरम ॥ महानंदा नाम तियेचे ॥३८॥
त्या ग्रामीचा तोचि भूप ॥ पृथ्वीमाजी निःसीम स्वरूप ॥ ललिताकृति पाहोनि कंदर्प ॥ तन्मय होवोनि नृत्य करी ॥३९॥
जैसा उगवला पूर्णचंद्र ॥ तैसे तिजवरी विराजे छत्र ॥ रत्नखचित याने अपार ॥ भाग्या पार नाही तिच्या ॥४०॥

रत्नमय दंडयुक्त ॥ चामरे जीवरी सदा ढळत ॥ मणिमय पादुका रत्नखचित ॥ चरणी जिच्या सर्वदा ॥४१॥
विचित्र वसने दिव्य सुवास ॥ हिरण्मयरत्नपर्यंतक राजस ॥ चंद्ररश्मिसम प्रकाश ॥ शय्या जिची अभिनव ॥४२॥
दिव्याभरणी संयुक्त ॥ अंगी सुगंध विराजित ॥ गोमहिषीखिल्लारे बहुत ॥ वाजी गज घरी बहुवस ॥४३॥
दास दासी अपार ॥ घरी माता सभाग्य सहोदर ॥ जिचे गायन ऐकता किन्नर ॥ तटस्थ होती कोकिळा ॥४४॥
जिच्या नृत्याचे कौशल्य देखोन ॥ सकळ नृप डोलविती मान ॥ तिचा भोगकाम इच्छून ॥ भूप सभाग्य येती घरा ॥४५॥
वेश्या असोन पतिव्रता ॥ नेमिला जो पुरुष तत्त्वता ॥ त्याचा दिवस न सरता ॥ इंद्रासही वश्य नव्हे ॥४६॥
परम शिवभक्त विख्यात ॥ दानशीळ उदार बहुत ॥ सोमवार प्रदोषव्रत ॥ शिवरात्र करी नेमेसी ॥४७॥
अन्नछत्र सदा चालवीत ॥ नित्य लक्षत्रिदळे शिव पूजित ॥ ब्राह्मणहस्ते अद्भुत ॥ अभिषेक करवी शिवासी ॥४८॥
याचक मनी जे जे इच्छीत ॥ ते ते महानंदा पुरवीत ॥ कोटि लिंगे करवीत ॥ श्रावणमासी अत्यादरे ॥४९॥
ऐक भद्रसेना सावधान ॥ कुक्कुट मर्कट पाळिले प्रीतीकरोन ॥ त्यांच्या गळा रुद्राक्ष बांधोन ॥ नाचू शिकविले कौतुके ॥५०॥

आपुले जे का नृत्यागार ॥ तेथे शिवलिंग स्थापिले सुंदर ॥ कुक्कुट मर्कट त्यासमोर ॥ तेथेंचि बांधी प्रीतीने ॥५१॥
करी शिवलीलामृतपुराणश्रवण ॥ तेही ऐकती दोघेजण ॥ सवेंचि महानंदा करी गायन ॥ नृत्य करी शिवापुढे ॥५२॥
महानंदा त्यांसी सोडून ॥ नृत्य करवी कौतुकेकरून ॥ त्यांच्या गळा कपाळी जाण ॥ विभूति चर्ची स्वहस्ते ॥५३॥
एवं तिच्या संगतीकरून ॥ त्यांसही घडतसे शिवभजन ॥ असो तिचे सत्त्व पाहावयालागोन ॥ सदाशिव पातला ॥५४॥
सौदागराचा वेष धरिला ॥ महानंदेच्या सदना आला ॥ त्याचे स्वरूप देखोनि ते अबला ॥ तन्मय झाली तेधवा ॥५५॥
पूजा करोनि स्वहस्तकी ॥ त्यासी बैसविले रत्नमंचकी ॥ तो पृथ्वीमोलाचे हस्तकी ॥ कंकण त्याच्या देखिले ॥५६॥
देखता गेली तन्मय होऊन ॥ म्हणे स्वर्गीची वस्तु वाटे पूर्ण ॥ विश्वकर्म्याने निर्मिली जाण ॥ मानवी कर्तृत्व हे नव्हे ॥५७॥
सौदागरे ते काढून ॥ तिच्या हस्तकी घातले कंकण ॥ येरी होवोनि आनंदघन ॥ नेम करी तयासी ॥५८॥
पृथ्वीचे मोल हे कंकण ॥ मीहि बत्तीस लक्षणी पद्मिण ॥ तीन दिवस संपूर्ण ॥ दासी तुमची झाले मी ॥५९॥
तयासी ते मानले ॥ सवेंचि त्याने दिव्यलिंग काढिले ॥ सूर्यप्रभेहूनि आगळे ॥ तेज वर्णिले नवजाय ॥६०॥

लिंग देखोनि ते वेळी ॥ महानंदा तन्मय झाली ॥ म्हणे जय जय चंद्रमौळी ॥ म्हणोनी वंदी लिंगाते ॥६१॥
म्हणे या लिंगाच्या प्रभेवरूनी ॥ कोटि कंकणे टाकावी ओवाळूनी ॥ सौदागर म्हणे महानंदेलागूनी ॥ लिंग ठेवी जतन हे ॥६२॥
म्हणे या लिंगापाशी माझा प्राण ॥ भंगले की गेले दग्ध होऊन ॥ तरी मी अग्निप्रवेश करीन ॥ महाकठीण व्रत माझे ॥६३॥
येरीने अवश्य म्हणोन ॥ ठेविले नृत्यागारी नेऊन ॥ मग दोघे करिती शयन ॥ रत्नखचित मंचकी ॥६४॥
तिचे कैसे आहे सत्त्व ॥ धैर्य पाहे सदाशिव ॥ भक्त तारावया अभिनव ॥ कौतुकचरित्र दाखवी ॥६५॥
त्याच्या आज्ञेकरून ॥ नृत्यशाळेस लागला अग्न ॥ जन धावो लागले चहूकडोन ॥ एकचि हांक जाहली ॥६६॥
तीस सावध करी मदनारी ॥ म्हणे अग्नि लागला ऊठ लवकरी ॥ येरी उठली घाबरी ॥ तंव वातात्मज चेतला ॥६७॥
तैशामाजी उडी घालून ॥ कंठपाश त्यांचे काढून ॥ कुक्कुट मर्कट दिधले सोडून ॥ गेले पळोन वनाप्रती ॥६८॥
नृत्यशाळा भस्म झाली समग्र ॥ मग शांत झाला सप्तकर ॥ यावरी पुसे सौदागर ॥ महानंदेप्रति तेधवा ॥६९॥
माझे दिव्यलिंग आहे की जतन ॥ महानंदा घाबरी ऐकोन ॥ वक्षःस्थळ घेत बडवून ॥ म्हणे दिव्यलिंग दग्ध जाहले ॥७०॥

सौदागर बोले वचन ॥ नेमाचा आजि दुसरा दिन ॥ मी आपुला देतो प्राण ॥ लिंगाकारणे तुजवरी ॥७१॥
मग त्रिचरण चेतविला ॥ आकाशपंथे जाती ज्वाला ॥ सौदागर सिद्ध झाला ॥ समीप आला कुंडाच्या ॥७२॥
अतिलाघवी उमारंग ॥ जो भक्तजनभवभंग ॥ उडी घातली सवेग ॥ ॐनमःशिवाय म्हणवुनी ॥७३॥
ऐसे देखता महानंदा ॥ बोलाविले सर्व ब्रह्मवृंदा ॥ लुटविली सर्व संपदा ॥ कोशसमवेत सर्वही ॥७४॥
अश्वशाळा गजशाळा संपूर्ण ॥ सर्व संपत्तिसहित करी गृहदान ॥ महानंदेने स्नान करून ॥ भस्म अंगी चर्चिले ॥७५॥
रुद्राक्ष सर्वांगी लेऊन ॥ ह्रदयी चिंतिले शिवध्यान ॥ हर हर शिव म्हणवून ॥ उडी निःशंक घातली ॥७६॥
सूर्यबिंब निघे उदयाचळी ॥ तैसा प्रगटला कपाळमौळी ॥ दशभुज पंचवदन चंद्रमौळी ॥ संकटी पाळी भक्तांते ॥७७॥
माथा जटांचा भार ॥ तृतीयनेत्री वैश्वानर ॥ शिरी झुळझुळ वाहे नीर ॥ अभयंकर महाजोगी ॥७८॥
चंद्रकळा तयाचे शिरी ॥ नीळकंठ खट्वांगधारी ॥ भस्म चर्चिले शरीरी ॥ गजचर्म पांघुरला ॥७९॥
नेसलासे व्याघ्रांबर ॥ गळा मनुष्यमुंडाचे हार ॥ सर्वांगी वेष्टित फणिवर ॥ दशभुजा मिरविती ॥८०॥

वरचेवरी कंदुक झेलीत ॥ तेवी दहा भुजा पसरोनी अकस्मात ॥ महानंदेस झेलूनि धरीत ॥ ह्रदयकमळी परमात्मा ॥८१॥
म्हणे जाहलो मी सुप्रसन्न ॥ महानंदे माग वरदान ॥ ती म्हणे हे नगर उद्धरून ॥ विमानी बैसवी दयाळा ॥८२॥
माताबंधूसमवेत ॥ महानंदा विमानी बैसत ॥ दिव्यरूप पावोनि त्वरित ॥ नगरासमवेत चालली ॥८३॥
पावली सकळ शिवपदी ॥ जेथे नाही आधिव्याधी ॥ क्षुधातृषाविरहित त्रिशुद्धी ॥ भेदबुद्धि कैची तेथे ॥८४॥
नाही काम क्रोध द्वंद्व दुःख ॥ मद मत्सर नाही निःशंक ॥ जेथींचे गोड उदक ॥ अमृताहूनि कोटिगुणे ॥८५॥
जेथे सुरतरूंची वने अपारे ॥ सुरभींची बहुत खिल्लारे ॥ चिंतामणींची धवलागारे ॥ भक्ताकारणे निर्मिली ॥८६॥
जेथे वोसणता बोलती शिवदास ॥ ते ते प्राप्त होय तयास ॥ शिवपद सर्वदा अविनाश ॥ महानंदा तेथे पावली ॥८७॥
हे कथा परम सुरस ॥ पराशर सांगे भद्रसेनास ॥ म्हणे हे कुमर दोघे निःशेष ॥ कुक्कुट मर्कट पूर्वींचे ॥८८॥
कंठी रुद्राक्षधारण ॥ भाळी विभूति चर्चून ॥ त्याचि पूर्वपुण्येकरून ॥ सुधर्म तारक उपजले ॥८९॥
हे पुढे राज्य करतील निर्दोष ॥ बत्तीस लक्षणी डोळस ॥ शिवभजनी लाविती बहुतांस ॥ उद्धरितील तुम्हांते ॥९०॥

अमात्यसहित भद्रसेन ॥ गुरूसी घाली लोटांगण ॥ म्हणे इतुकेन मी धन्य ॥ सुपुत्र उदरी जन्मले ॥९१॥
भद्रसेन बोलत पुढती ॥ हे राज्य किती वर्षै करिती ॥ आयुष्यप्रमाण किती ॥ सांगा यथार्थ गुरुवर्या ॥९२॥
बहुत करिता नवस ॥ एवढाचि पुत्र आम्हांस ॥ परम प्रियकर राजस ॥ प्राणांहूनि आवडे बहु ॥९३॥
तुमच्या आगमनेकरून ॥ स्वामी मज समाधान ॥ तरी या पुत्राचे आयुष्यप्रमाण ॥ सांगा स्वामी मज तत्त्वता ॥९४॥
ऋषि म्हणे मी सत्य बोलेन देख ॥ परी तुम्हांसी ऐकता वाटेल दुःख ॥ हे सभा सकळिक ॥ दुःखार्णवी पडेल पै ॥९५॥
प्रत्ययसदृश बोलावे वचन ॥ ना तरी आंगास येते मूर्खपण ॥ तुम्हा वाटेल विषाहून ॥ विशेष ऐसी ते गोष्टी ॥९६॥
भद्रसेन म्हणे सत्य वचन ॥ बोलावया न करावा अनमान ॥ तरी तुझ्या पुत्रासी बारा वर्षे पूर्ण ॥ झाली असता जाणपा ॥९७॥
आजपासोनि सातवे दिवशी ॥ मृत्यु पावेल या समयासी ॥ राव ऐकता धरणीसी ॥ मूर्च्छा येऊनि पडियेला ॥९८॥
अमात्यासहित त्या स्थानी ॥ दुःखाग्नीत गेले आहाळोनी ॥ अंतःपुरी सकळ कामिनी ॥ आकांत करिती आक्रोशे ॥९९॥
करूनिया हाहाकार ॥ वक्षःस्थळ पिटी नृपवर ॥ मग रायासी पराशर ॥ सावध करोनि गोष्ट सांगे ॥१००॥

नृपश्रेष्ठा न सोडी धीर ॥ ऐक एक सांगतो विचार ॥ जै पंचभूते नव्हती समग्र ॥ शशिमित्र नव्हते तै ॥१॥
नव्हता मायामय विकार ॥ केवळ ब्रह्ममय साचार ॥ तेथे झाले स्फुरणजागर ॥ अहं ब्रह्म म्हणोनिया ॥२॥
ते ध्वनि माया सत्य ॥ तेथोनि जाहले महत्तत्त्व ॥ मग त्रिविध अहंकार होत ॥ शिवइच्छेकरूनिया ॥३॥
सत्त्वांशे निर्मिला पीतवसन ॥ रजांशे सृष्टिकर्ता द्रुहिण ॥ तमांशे रुद्र परिपूर्ण ॥ सर्गस्थित्यंत करविता ॥४॥
विधीसी म्हणे सृष्टि रची पूर्ण ॥ येरू म्हणे मज नाही ज्ञान ॥ मग शिवे तयालागून ॥ चारी वेद उपदेशिले ॥५॥
चहू वेदांचे सार पूर्ण ॥ तो हा रुद्राध्याय परम पावन ॥ त्याहूनि विशेष गुह्य ज्ञान ॥ भुवनत्रयी असेना ॥६॥
बहुत करी हा जतन ॥ त्याहूनि आणिक थोर नाही साधन ॥ हा रुद्राध्याय शिवरूप म्हणून ॥ श्रीशंकर स्वये बोले ॥७॥
जे रुद्राध्याय ऐकती पढती ॥ त्यांच्या दर्शने जीव उद्धरती ॥ मग कमलोद्भव एकांती ॥ सप्तपुत्रा सांगे रुद्र हा ॥८॥
मग सांप्रदाये ऋषीपासोन ॥ भूतळी आला अध्याय जाण ॥ थोर जप तप ज्ञान ॥ त्याहूनि अन्य नसेचि ॥९॥
जो हा अध्याय जपे संपूर्ण ॥ त्याचेनि दर्शने तीर्थे पावन ॥ स्वर्गीचे देव दर्शन ॥ त्याचे घेऊ इच्छिती ॥११०॥

जप तप शिवार्चन ॥ याहूनि थोर नाही जाण ॥ रुद्रमहिमा अगाध पूर्ण ॥ किती म्हणोनि वर्णावा ॥११॥
रुद्रमहिमा वाढला फार ॥ ओस पडिले भानुपुत्रनगर ॥ पाश सोडोनि यमकिंकर ॥ रिते हिंडो लागले ॥१२॥
मग यमे विधिलागी पुसोन ॥ अभक्तिकृत्या निर्मिली दारुण ॥ तिणे कुतर्कवादी भेदी लक्षून ॥ त्यांच्या ह्रदयी संचरली ॥१३॥
त्यांसी मत्सर वाढविला विशेष ॥ वाटे करावा शिवद्वेष ॥ तेणे ते जावोनि यमपुरीस महानरकी पडले सदा ॥१४॥
यम सांगे दुतांप्रती ॥ शिवद्वेषी जे पापमती ॥ ते अल्पायुषी होती ॥ नाना रीती जाचणी करा ॥१५॥
शिव थोर विष्णु लहान ॥ हरि विशेष हर गौण ॥ ऐसे म्हणती जे त्यांलागून ॥ आणोनि नरकी घालावे ॥१६॥
रुद्राध्याय नावडे ज्यांसी ॥ कुंभीपाकी घालावे त्यांसी ॥ रुद्रानुष्ठाने आयुष्यासी ॥ वृद्धि होय निर्धारे ॥१७॥
याकरिता भद्रसेन अवधारी ॥ अयुत रुद्रावर्तने करी ॥ शिवावरी अभिषेकधार धरी ॥ मृत्यु दूरी होय साच ॥१८॥
अथवा शतघट स्थापून ॥ दिव्यवृक्षांचे पल्लव आणून ॥ रुद्रे उदक अभिमंत्रून ॥ अभिषिंचन पुत्रा करी ॥१९॥
नित्य दहा सहस्त्र आवर्तने पूर्ण ॥ क्षोणीपाळा करी सप्तदिन ॥ राये धरिले दृढ चरण ॥ सद्गद होवोनि बोलत ॥१२०॥

सकळऋषिरत्नमंडितपदक ॥ स्वामी तू त्यात मुख्य नायक ॥ काळ मृत्यु भय शोक ॥ गुरु रक्षी त्यांपासूनि ॥२१॥
तरी त्वा आचार्यत्व करावे पूर्ण ॥ तुजसवे जे आहेत ब्राह्मण ॥ आणीक सांगती ते बोलावून ॥ आताचि आणितो आरंभी ॥२२॥
मग सहस्त्र विप्र बोलावून ॥ ज्यांची रुद्रानुष्ठानी भक्ति पूर्ण ॥ न्यासध्यानयुक्त पढून ॥ गुरूपासून जे आले ॥२३॥
परदारा आणि परधन ॥ ज्यांस वमनाहूनि नीच पूर्ण ॥ विरक्त सुशील गेलिया प्राण ॥ दुष्ट प्रतिग्रह न घेती ॥२४॥
जे शापानुग्रहसमर्थ ॥ सामर्थ्यो चालो न देती मित्ररथ ॥ किंवा साक्षात उमानाथ ॥ पुढे आणोनि उभा करिती ॥२५॥
ऐसे लक्षणयुक्त ब्राह्मण ॥ बैसला व्यासपिता घेऊन ॥ सहस्त्र घट मांडून ॥ अभिमंत्रोनि स्थापिले ॥२६॥
स्वर्धुनीचे सलिल भरले पूर्ण ॥ त्यांत आम्रपल्लव घालून ॥ रुद्रघोषे गर्जिन्नले ब्राह्मण ॥ अनुष्ठान दिव्य मांडिले ॥२७॥
शास्त्रसंख्या झाले दिवस ॥ सातवे दिवशी मध्याह्नी आला चंडांश ॥ मृत्युसमय येता धरणीस ॥ बाळ मूर्च्छित पडियेला ॥२८॥
एक मुहूर्त निचेष्टित ॥ चलनवलन राहिले समस्त ॥ परम घाबरला नृपनाथ ॥ गुरु देत नाभीकारा ॥२९॥
रुद्रोदक शिंपून ॥ सावध केला राजनंदन ॥ त्यासी पुसती वर्तमान ॥ वर्तले तेचि सांगत ॥१३०॥

एक काळपुरुष भयानक थोर ॥ ऊर्ध्व जटा कपाळी शेंदूर ॥ विक्राळ दाढा भयंकर ॥ नेत्र खादिरांगासारखे ॥३१॥
तो मज घेऊनि जात असता ॥ चौघे पुरुष धावोनि आले तत्त्वता ॥ पंचवदन दशभुज त्यांची साम्यता ॥ कमळभवांडी दुजी नसे ॥३२॥
ते तेजे जैसे गभस्ती ॥ दिगंततम संहारिती ॥ भस्म अंगी व्याघ्रांबर दिसती ॥ दश हस्ती आयुधे ॥३३॥
ते महाराज येऊन ॥ मज सोडविले तोडोनि बंधन ॥ त्या काळपुरुषासी धरून ॥ करीत ताडण गेले ते ॥३४॥
ऐसे पुत्रमुखीचे ऐकता उत्तर ॥ भद्रसेन करी जयजयकार ॥ ब्राह्मणांसी घाली नमस्कार ॥ आनंदाश्रु नेत्री आले ॥३५॥
अंगी रोमांच दाटले ॥ मग विप्रचरणी गडबडा लोळे ॥ शिवनाम गर्जत तये वेळे ॥ देव सुमने वर्षती ॥३६॥
अनेक वाद्यांचे गजर ॥ डंक गर्जे अवघ्यात थोर ॥ मुखद्वयांची महासुस्वर ॥ मृदंगवाद्ये गर्जती ॥३७॥
अनेक वाद्यांचे गजर ॥ शिवलीला गाती अपार ॥ श्रृंगेभृंगे काहाळ थोर ॥ सनया अपार वाजती ॥३८॥
चंद्रानना धडकती भेरी ॥ नाद न माये नभोदरी ॥ असो भद्रसेन यावरी विधियुक्त होम करीतसे ॥३९॥
षड्रस अन्ने शोभिवंत ॥ अलंकार दिव्य वस्त्रे देत ॥ अमोलिक वस्तु अद्भुत ॥ आणोनि अर्पी ब्राह्मणांसी ॥१४०॥

दक्षिणेलागी भांडारे ॥ मुक्त केली राजेंद्रे ॥ म्हणे आवडे तितुके भरा एकसरे ॥ मागे पुढे पाहू नका ॥४१॥
सर्व याचक केले तृप्त ॥ पुरे पुरे हेचि ऐकिली मात ॥ धनभार झाला बहुत ॥ म्हणोनि सांडिती ठायी ठायी ॥४२॥
ब्राह्मण देती मंत्राक्षता ॥ विजय कल्याण हो तुझिया सुता ॥ ऐसा अति आनंद होत असता ॥ तो अद्भुत वर्तले ॥४३॥
वसंत येत सुगंधवनी ॥ की काशीक्षेत्रावरी स्वर्धुनी ॥ की श्वेतोत्पले मृडानी ॥ रमण लिंग अर्चिजे ॥४४॥
की निर्दैवासी सापडे चिंतामणी ॥ की क्षुधितापुढे क्षीराब्धि ये धावूनी ॥ तैसा कमलोद्भवनंदन ते क्षणी ॥ नारदमुनी पातला ॥४५॥
वाल्मीक सत्यवतीनंदन ॥ औत्तानपादीकयाधुह्रदयरत्न ॥ हे शिष्य ज्याचे त्रिभुवनी जाण ॥ वंद्य जे का सर्वांते ॥४६॥
जो चतुःषष्टिकळाप्रवीण निर्मळ ॥ चतुर्दशविद्या करतलामळ ॥ ज्याचे स्वरूप पाहता केवळ ॥ नारायण दुसरा की ॥४७॥
हे कमळभवांड मोडोनी ॥ पुनःसृष्टि करणार मागुतेनी ॥ अन्याय विलोकिता नयनी ॥ दंडे ताडील शक्रादिका ॥४८॥
तो नारद देखोनि तेचि क्षणी ॥ कुंडांतूनि मूर्तिमंत निघे अग्नी ॥ दक्षिणग्नि गार्हपत्य आहवनी ॥ उभे ठाकले देखता ॥४९॥
पराशरादि सकळ ब्राह्मण ॥ प्रधानासहित भद्रसेन ॥ धावोनि धरिती चरण ॥ ब्रह्मानंदे उचंबळले ॥१५०॥

दिव्य गंध दिव्य सुमनी ॥ षोडशोपचारे पूजिला नारदमुनी ॥ राव उभा ठाके कर जोडोनी ॥ म्हणे स्वामी अतींद्रियद्रष्टा तू ॥५१॥
त्रिभुवनी गमन सर्व तुझे ॥ काही देखिले सांग अपूर्व ॥ नारद म्हणे मार्गी येता शिव ॥ दूत चौघे देखिले ॥५२॥
दशभुज पंचवदन ॥ तिही मृत्यु नेला बांधोन ॥ तुझ्या पुत्राचे चुकले मरण ॥ रुद्रानुष्ठाने धन्य केले ॥५३॥
तव पुत्ररक्षणार्थ ते वेळा ॥ शिवे वीरभद्रमुख्य पाठविला ॥ मज देखता मृत्यूसी पुसू लागला ॥ शिवसुत ऐका ते ॥५४॥
तू कोणाच्या आज्ञेकरून ॥ आणीत होतासी भद्रसेननंदन ॥ त्यासी दहा सहस्त्र वर्षे पूर्ण ॥ आयुष्य असे निश्चये ॥५५॥
तो सार्वभौम होईल तत्त्वता ॥ रुद्रमहिम तुज ठाऊक असता ॥ शिवमर्यादा उल्लंघूनि तत्त्वता ॥ कैसा आणीत होतासी ॥५६॥
मग चित्रगुप्ता पुसे सूर्यनंदन ॥ पत्रिका पाहिली वाचून ॥ तव द्वादशवर्षी मृत्युचिन्ह ॥ गंडांतर थोर होते ॥५७॥
ते महत्पुण्ये निरसूनि सहज ॥ दहा सहस्त्र वर्षे करावे राज्य ॥ मग तो सूर्यनंदन महाराज ॥ स्वापराधे कष्टी बहू ॥५८॥
मग उभा ठाकूनि कृतांत ॥ कर जोडोनि स्तवन करीत ॥ हे अपर्णाधव हिमनगजामात ॥ अपराध न कळता घडला हा ॥५९॥
ऐसे नारदे सांगता ते क्षणी ॥ राये पायावरी घातली लोळणी ॥ आणीक सहस्त्र रुद्र करूनी ॥ महोत्साह करीतसे ॥१६०॥

शतरुद्र करिता निःशेष ॥ शतायुषी होय तो पुरुष ॥ हा अध्याय पढता निर्दोष ॥ तो शिवरूप याचि देही ॥६१॥
तो येथेचि झाला मुक्त ॥ त्याच्या तीर्थे तरती बहुत ॥ असो यावरी ब्रह्मसुत ॥ अंतर्धान पावला ॥६२॥
आनंदमय शक्तिनंदन ॥ राये शतपद्म धन देऊन ॥ तोषविला गुरु संपूर्ण ॥ ऋषींसहित जाता झाला ॥६३॥
हे भद्रसेन आख्यान जे पढती ॥ त्यांसी होय आयुष्य संतती ॥ त्यांसी काळ न बाधे अंती ॥ वंदोनि नेती शिवपदा ॥६४॥
दशशत कपिलादान ॥ ऐकता पढता घडे पुण्य ॥ केले असेल अभक्ष्यभक्षण ॥ सुरापान ब्रह्महत्या ॥६५॥
एवं महापापपर्वत तत्त्वता ॥ भस्म होती श्रवण करिता ॥ हा अध्याय त्रिकाळ वाचिता ॥ गंडांतरे दूर होती ॥६६॥
यावरी कलियुगी निःशेष ॥ शिवकीर्तनाचा महिमा विशेष ॥ आयुष्यहीन लोकांस ॥ अनुष्ठान हेचि निर्धारे ॥६७॥
मग तो राव भद्रसेन ॥ सुधर्म पुत्रासी राज्य देऊन ॥ युवराज्य तारकालागून ॥ देता झाला ते काळी ॥६८॥
मग प्रधानासमवेत राव जाणा ॥ जाता झाला तपोवना ॥ शिवअनुष्ठान रुद्राध्याना ॥ करिता महारुद्र तोषला ॥६९॥
विमानी बैसवूनि त्वरित ॥ राव प्रधान नेले मिरवित ॥ विधिलोकी वैकुंठी वास बहुत ॥ स्वेच्छेकरूनि राहिले ॥१७०॥

शेवटी शिवपदासी पावून ॥ राहिले शिवरूप होऊन ॥ हा अकरावा अध्याय जाण ॥ स्वरूप एकादश रुद्रांचे ॥७१॥
हा अध्याय करिता श्रवण ॥ एकादश रुद्र समाधान ॥ की हा कल्पद्रुम संपूर्ण ॥ इच्छिले फळ देणार ॥७२॥
मृत्युंजयजप रुद्रानुष्ठान ॥ त्यांसी न बाधी ग्रहपीडा विघ्न ॥ पिशाचबाधा रोग दारुण ॥ न बाधीच सर्वथाही ॥७३॥
येथे जो मानील अविश्वास ॥ तो होईल अल्पायुषी तामस ॥ हे निंदी तो चांडाळ निःशेष ॥ त्याचा विटाळ न व्हावा ॥७४॥
त्यासी प्रसवोनि वांझ झाली माता ॥ त्याची संगती न धरावी तत्त्वता ॥ त्यासी संभाषण करिता ॥ महापातक जाणिजे ॥७५॥
ते आपुल्या गृहासी न आणावे ॥ आपण त्यांच्या सदनासी न जावे ॥ ते त्यजावे जीवेभावे ॥ जेवी सुशीळ हिंसकगृह ॥७६॥
तो प्रत्यक्ष भक्षितो विष ॥ जे मूर्ख बैसती त्याचे पंक्तीस ॥ त्यांसी मृत्यु आला या गोष्टीस ॥ संदेह काही असेना ॥७७॥
असो सर्वभावे निश्चित ॥ अखंड पहावे शिवलीलामृत ॥ हे न घडे जरी त्वरित ॥ हा अध्याय तरी वाचावा ॥७८॥
या अध्यायाचे करिता अनुष्ठान ॥ तयासी नित्य रुद्र केल्याचे पुण्य ॥ त्याचे घरी अनुदिन ॥ ब्रह्मानंद प्रगटेल ॥७९॥
अपर्णाह्रदयाब्जमिलिंद ॥ श्रीधरस्वामी तो ब्रह्मानंद ॥ जो जगदानंदमूळकंद ॥ अभंग न विटे कालत्रयी ॥१८०॥

शिवलीलामृत ग्रंथ प्रचंड ॥ स्कंदपुराण ब्रह्मोत्तरखंड ॥ परिसोत सज्जन अखंड ॥ एकादशाध्याय गोड हा ॥१८१॥

इति एकादशोऽध्यायः समाप्तः ॥११॥
॥श्रीसांबसदाशिवार्पणमस्तु॥

37 comments:

  1. Replies
    1. I want meaning of this adhay.. To understand in better way

      Delete
    2. Om namah shivay har har mahadev jai bholenaath ji om shanti Neelkanthai namah shiv shankarai namah

      Delete
    3. आज महाशिवरात्रीला हा ११ वा अध्याय वाचून मानसिक समाधान मिळाले. मोबाईलवर पटकन उपलब्ध झाल्याने ते सहज वाचायला हुरूप आला.
      आमच्या सारख्यांना ही सेवा फारच उपयोगी आहे. आपले धन्यवाद.

      Delete
  2. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  3. Very nice sir. Om namah shivay.
    Har har mahadev.

    ReplyDelete
  4. ओम नम: शिवाय

    ReplyDelete
  5. Thanks a lot! This article helped me a lot. I don't have to carry my book with me now😄😄

    ReplyDelete
  6. Jay jay shivashankar namami shankar

    ReplyDelete
  7. ओम नमः शिवाय ☘️☘️

    ReplyDelete
  8. Om namaha shivay
    🙏☘️☘️🌼🕉️

    ReplyDelete
  9. Sambsadashivay Parvatipriyay shankray namo namah 🙏🏻🙏🏻🔱

    ReplyDelete
  10. ||Om Namah Shivay||
    ☘️☘️☘️☘️☘️

    ReplyDelete
  11. नमस्कार आपण सादर केलेला ११वा अध्याय वाचून या शिवरात्रीला पूजा आणि जप करता आला. धन्यवाद

    ReplyDelete
  12. शिवलीलामृत अध्याय 14वावाचायचाआहे

    ReplyDelete