Ashtavakra Geeta - Adhyay 11

अध्याय ११ :- चिद्रुप

XI Cidrupa - Self as Pure and Radiant Intelligence
Ashtavakra further describes the state of desirelessness to which he points.


॥ अष्टावक्र उवाच ॥

भावाभावविकारश्च स्वभावादिति निश्चयी ।

निर्विकारो गतक्लेशः सुखेनैवोपशाम्यति ॥१॥

अष्टावक्र म्हणाला
हे जनक, एखाद्या गोष्टीचा अभाव असणें किंवा तिची प्राप्ति या गोष्टी स्वभावतः होत असतात. असें जाणून यांकडे साक्षीवृत्तीनें पाहाणारा विकाररहित व क्लेशरहित झालेला पुरुष सहज सुखानें शांत राहात असतो. ॥१॥
Ashtavakra said:
1. Unmoved and un-distressed, realising now that being, non-being and transformation are of the very nature of things, one easily finds peace.

ईश्वरः सर्वनिर्माता नेहान्य इति निश्चयी ।

अन्तर्गलितसर्वाशः शान्तः क्वापि न सज्जते ॥२॥

सर्वांना निर्माण करणारा या जगांत फक्त ईश्वर आहे. ही सर्व त्याचीच लीला आहे, असें निश्चयपूर्वक जाणून जो आशारहित होऊन, सर्वांचाच प्रभुकृपा म्हणून स्वीकार करतो तो कशांतच आसक्त न होतां शांत भावानें असतो. ॥२॥
2. At peace, having shed all desires within, and realising that nothing exists here but the Lord, the Creator of all things, one is no longer attached to anything.

आपदः संपदः काले दैवादेवेति निश्चयी ।

तृप्तः स्वस्थेन्द्रियो नित्यं न वान्छति न शोचति ॥३॥

कालेंकरुन दैवानें आपत्काल व संपदा येत असतात, हें ज्याला पक्कें ठाऊक आहे तो कशाचीही इच्छा किंवा कशाचेंही दुःख न करतां स्वस्थेंद्रिय व नित्य संतुष्ट असा राहातो. ॥३॥
3. Realising that misfortune and fortune come in their turn from fate, one is contented, one's senses under control, and one does not like or dislike.

सुखदुःखे जन्ममृत्यू दैवादेवेति निश्चयी ।

साध्यादर्शी निरायासः कुर्वन्नपि न लिप्यते ॥४॥

सुख आणि दुःख, जन्म व मरण हीं दैवयोगानें प्राप्त होतात असें निश्चयानें जाणणारा पुरुष, सहजप्राप्त कर्मांचा बोजा न वाटूं देतां तीं करतो पण कशांतच आसक्त होत नाहीं. ॥४॥
4. Realising that pleasure and pain, birth and death are from fate, and that one's desires cannot be achieved, one remains inactive, and even when acting does not get attached.

चिन्तया जायते दुःखं नान्यथेहेति निश्चयी ।

तया हीनः सुखी शान्तः सर्वत्र गलितस्पृहः ॥५॥

चिंतेमुळें संसारदुःख निर्माण होतें हें ज्यानें स्वतःवर ठसवून घेतलें आहे त्याला कशाचीच इच्छा राहात नाहीं व तो चिंतारहित, सुखी व शांत असतो. ॥५॥
5. Realising that suffering arises from nothing other than thinking, dropping all desires one rids oneself of it, and is happy and at peace everywhere.

नाहं देहो न मे देहो बोधोऽहमिति निश्चयी ।

कैवल्यं इव संप्राप्तो न स्मरत्यकृतं कृतम् ॥६॥

मी शरीर नाहीं, हा देह माझा नाहीं, मी ज्ञानस्वरुप बोधरुप-साक्षी आहें,असा बोध आत्मगत झालेला पुरुष केलेल्या व न केलेल्या कर्मांचें स्मरण करीत नाहीं---मनांत घोळवत नाहीं, त्यामुळें कैवल्यांतच त्याचा निवास असतो. ॥६॥
6. Realising 'I am not the body, nor is the body mine; I am awareness,' one attains the supreme state and no longer fritters over things done or undone.

आब्रह्मस्तंबपर्यन्तं अहमेवेति निश्चयी ।

निर्विकल्पः शुचिः शान्तः प्राप्ताप्राप्तविनिर्वृतः ॥७॥

ब्रह्मापासून गवतापर्यंत सर्वत्र मीच आहें अशी अनुभूति प्राप्त केलेला व सर्व रुपांत सामावलेला संकल्परहित, शुद्धस्वरुप, शांत, लाभालाभरहित पुरुष आत्मानंदांत परिपूर्ण असतो. ॥७॥
7. Realising, 'It is just me, from Brahma down to the last blade of grass,' one becomes free from uncertainty, pure, at peace and unconcerned about what has been attained or not.

नाश्चर्यमिदं विश्वं न किंचिदिति निश्चयी ।

निर्वासनः स्फूर्तिमात्रो न किंचिदिव शाम्यति ॥८॥

या आश्चर्यमय विश्वाच्या ठिकाणीं वासनारहित, आत्मबोधास्वरुपांत वावरणार्‍या पुरुषाला, सर्वत्र हरिरुपाचीच अनुभूति येत असल्यानें, दुःखरुप अनुभवास न येतां तो शान्तिस्वरुपानेंच असतो. ॥८॥
8. Realising that all this varied and wonderful world is nothing, one becomes pure receptivity, free from inclinations, and as if nothing existed, one finds peace.