Ashtavakra Geeta - Adhyay 9

अध्याय ९ :- निर्वेद 

Nirveda - Indifference Ashtavakra continues to describe the way of true detachment.

॥ अष्टावक्र उवाच ॥

कृताकृते च द्वन्द्वानि कदा शान्तानि कस्य वा ।

एवं ज्ञात्वेह निर्वेदाद् भव त्यागपरोऽव्रती ॥१॥

अष्टावक्र म्हणला
केलेलीं आणि न केलेलीं कर्में व सुख-दुःख द्वंद्व कुणाची कधीं शांत झालेलीं आहेत ? हें समजून घेऊन या संसारांत उदासीन-निर्वेद होऊन अव्रती (अनाग्रही) व त्यागपरायण हो. ॥१॥
Ashtavakra said:

1. Knowing when the dualism of things done and undone has been put to rest, or the person for whom they occur has been cognized, then you can here and now go beyond renunciation and obligations by indifference to such things.

कस्यापि तात धन्यस्य लोकचेष्टावलोकनात् ।

जीवितेच्छा बुभुक्षा च बुभुत्सोपशमः गताः ॥२॥

हे प्रिय, लोकव्यवहार, उत्पत्ति आणि विनाश पाहून कुणा भाग्यशालीचीच जगण्याची कामना, भोगण्याची वासना व ज्ञानाची इच्छा शांत झाली आहे. ॥२॥
2. Rare indeed, my dearest, is the lucky person whose observation of the world's behaviour has led to the extinction of the thirst for living, for pleasure and for knowledge.

अनित्यं सर्वमेवेदं तापत्रयदूषितं ।

असरं निन्दितं हेयमिति निश्चित्य शाम्यति ॥३॥

हें सारें अनित्य, तीन तापांनीं दूषित, सारहीन, निंदित व त्याज्य आहे, असा बोध अवलोकनानें होऊन निश्चय होतांच तो शांतीला प्राप्त होतो. ॥३॥
3. All this is impermanent and spoilt by the three sorts of pain. Recognising it to be in-substantial, contemptible and only fit for indifference, one attains peace.

कोऽसौ कालो वयः किं वा यत्र द्वन्द्वानि नो नृणां ।

तान्युपेक्ष्य यथाप्राप्तवर्ती सिद्धिमवाप्नुयात् ॥४॥

असा कोणचा काळ आहे, कोणचें वय-अवस्था आहे कीं, जेव्हां मनुष्याला द्वंद्व नव्हतें, सुखदुःख नव्हतें ? म्हणून त्यांची उपेक्षा कर. यथाप्राप्त----जें मिळालें त्यांत----परिस्थितींत संतोष मानणारा मनुष्य सिद्धीला प्राप्त होतो. ॥४॥
4. When was that age or time of life when the dualism of extremes did not exist for people? Abandoning them, a person happy to take whatever comes suddenly realizes perfection.

ना मतं महर्षीणां साधूनां योगिनां तथा ।

दृष्ट्वा निर्वेदमापन्नः को न शाम्यति मानवः ॥५॥

महर्षींचीं, साधूंचीं, योग्यांचीं अनेक भिन्नभिन्न मतें आहेत, हें पाहून बुद्धिमान मनुष्य त्यांच्या मतांची उपेक्षा करतो. त्यांच्या मातांच्या गुंत्यांत अडकत नाहीं व शांति मिळवितो. ॥५॥
5. Who does not end up with indifference to such things and attain peace when he has seen the differences of opinions among the great sages, saints and yogis?

कृत्वा मूर्तिपरिज्ञानं चैतन्यस्य न किं गुरुः ।

निर्वेदसमतायुक्त्या यस्तारयति संसृतेः ॥६॥

जो उपेक्षा, समता आणि युक्तिद्वारा चैतन्याच्या सत्यस्वरुपाला जाणतो तो काय गुरु नाहीं ? (तोच स्वतःचा स्वतः गुरु आहे. गुरु आंत आहे. बाहेरचा गुरु केवळ प्रतीकरुप आहे.) ॥६॥
6. Is he not a guru who, endowed with dispassion and equanimity, achieves full knowledge of the nature of consciousness, and so leads others out of samsara?

पश्य भूतविकारांस्त्वं भूतमात्रान् यथार्थतः ।

तत्क्षणाद् बन्धनिर्मुक्तः स्वरूपस्थो भविष्यसि ॥७॥

भूतमात्रांचे विकार (इंद्रियादिक) यथार्थरुपानें पाहा म्हणजे शरीरादिकांपासून अलग होऊन तूं आत्मस्वरुपांत स्थित होशील आणि साक्षीभूत आत्मा तुला प्रतीत होईल. ॥७॥
7. If you would just see the transformations of the elements as nothing more than the elements, then you would immediately be freed from all bonds and established in your own nature.

वासना एव संसार इति सर्वा विमुंच ताः ।

तत्त्यागो वासनात्यागात्स्थितिरद्य यथा तथा ॥८॥

वासना हाच संसार आहे म्हणून वासना गेली कीं संसार गेला, असें जो जाणतो तो सर्वांपासून मुक्त झाला. मग आतां जें आहे, जसें आहे, त्या सर्वांचा स्वीकार आहे. ॥८॥
8. One's inclinations are samsara. Knowing this, abandon them. The renunciation of them is the renunciation of it. Now you can remain as you are.