Monday, January 31, 2011

Kusum Manohar Lele

Marathi Natak - Kusum Manohar Lele
Director - Vinay Apte
Writer - Ashok Samel
Starring - Shubhangi Joshi, Bal Karve, Manda Desai, Sukanya Kulkarni, Girish Oak, Sanjay Mone.

Kusum Manohar Lele is based on a true story that happened in Pune in 1986. It takes a look at the dilemma of a woman whose husband claims their child is only his, not hers. Women have always been victims of a male dominated society. Exploited in every manner, this hard-hitting reality cannot be ignored. A story of love, deceit, betrayal and more, but told with just enough humor and humanity that it will surely move you. It takes a look at the dilemma of Sujata who weds a married man, Manohar Lele. Manohar’s first wife Kusum is childless and just for the sake of their own biological child; they plot a counterfeit marriage of Manohar and Sujata. When Sujata gives birth to her child, Manohar divulges his plan, seizes her child and tosses her out of his life. Sujata is totally crestfallen. Will Sujata get back her child? Will anyone help her?

कुसुम मनोहर लेले हे १९८६ मधे पुण्यात घडलेल्या सत्य कथेवर आधारलेले नाटक. पुरुषी अत्याचारावर नेहमी बळी जाणाऱ्या स्त्रिया कुणी कितीही नाकारले तरी हे सत्य अबाधित आहे. प्रेम, लबाडी, फसवणूक आणि एका स्त्रीच्या संपूर्ण आयुष्याची बरबादी या नाटकात मांडली आहे. पुरेसा विनोद जो कथेला भारी होणार नाही आणि औषधाधापुरती येणारी माणुसकी तुम्हाला नक्कीच अंतर्बाह्य ढवळून टाकेल. सुजाता ह्या पुण्यात राहणाऱ्या नोकरी करणाऱ्या सुशिक्षित मुलीची ही कथा. सुजाता बळी पडते मनोहर लेले ह्या पेशाने इन्जीनीअर असलेल्या आणि लाघवी बोलणाऱ्या परंतु विवाहित माणसाला. मनोहरची पहिली पत्नी कुसुम ही कधीही आई न होवू शकणारी स्त्री, पण मनोहरचे तिच्यावर आणि तिचेही मनोहरवर प्रचंड प्रेम. या प्रेमासाठी आणि स्वतःच्या रक्ताचे मुल हवे म्हणून हे पती पत्नी डाव रचतात तो मनोहर सुजाताच्या फसव्या लग्नाचा. आपला डाव यशस्वी व्हावा म्हणून सर्वतोपरी खबरदारी हे जोडपे घेते. कागदोपत्री कुठेही नोंद सुजाता मनोहरच्या लग्नाची आणि त्यांच्या बाळाची केली जात नाही. बाळ तीन महिन्याचे झाल्यावर मनोहर त्याचा डाव सुजाताला निर्लज्जपणे सांगतो, तिचे बाळ हिसकावून घेतो आणि तिला आपल्या आयुष्यातून बेदखल करतो. सुजाता पूर्णपणे कोसळते. सुजाताला हे बाळ परत मिळेल? कोणी तरी येईल का तिच्या मदतीला? पहा एक गाजलेले नाटक कुसुम मनोहर लेले.





आजही ही खरीखुरी पुण्याची सुजाता वर्ध्याच्या आश्रमात आहे. तिचे बाळ चांगले मोठे झालेले आहे. मोठे म्हणजे २४/२५ वर्षांचा घोडाच म्हणा ना.. त्याचे आई वडील आजही समाजात सन्मानाने मिरवत आहेत. तो मुलगा आता सुजाण नागरिक आहे पण त्याची ही सुजाणता कधीतरी जागी होईल का? त्याला त्याचा भूतकाळ त्याच्या आई वडीलांनी सांगितलेला नसावा.. तोंड तरी हवे ना सांगायला... hmmmm त्यांचा आत्मा कधीचा तळमळला नसेल त्या आईला दुसऱ्याचे मातृत्व हिरावल्याची जाणीव कधीच झाली नसेल, इतके ते आंधळे झाले होते अपत्य प्राप्तीसाठी.. त्या अपत्याला पाहून आपण याचे फसवणूक करतो आहोत असे त्या जोडप्याच्या मनात कधीही आले नसेल???? एका ना धड हजारो प्रश्न मनात येतात. ते विवाह मंडळ चालवणारे जोडपे तरी भेटले का पुन्हा कधी सुजाताला? त्यांना माहीत आहे का हे लेले कुटुंब कुठे आहे ते?? ते सांगू शकले का किंवा सांगू शकतील का त्या मुलाला की तुझी आई आजही भ्रमिष्टावस्थेत तुझ्या साठी झुरते आहे????
सारेच प्रश्न अनुत्तरीत....एक वेडा विचार मनात येतो - देव करो आणि त्या मुलाला सत्य समजो, त्याने ह्या आई वडीलांनाही तसेच लाथ मारून बेदखल करावे आणि आपल्या आईला परत आणावे.... होईल का हो असे?????

Sunday, January 30, 2011

Gurucharitra - Adhyay 33

Chapter 33 The importance of Rudraksha is explained by telling the famous Mahananda (the whore) story.

CHAPTER 33

A Devoted Concubine.

Next day the young Brahmin couple bowed to Shree Guru and sat before him. the wife asked Shri Guru, `when I was mourning, a Sanyasi advised me, gave me 4 Rudra beads and asked me to tie 2 breads in the ears of my husband and to pur 2 beads round my neck. He also told me that when I go to see Shri Guru, I should sprinkle the Teerth of rudrabhishek on my Husband's body and mine. Who was that Sanyasi?'

Shri Guru smiled and said, `seeing your devotion, I myself gave you the Rudra beads. Sins do not touch them who wear Rudraksh. The significance of Rudraksh is very great. One should wear a wreath of 1000 Rudrakshas. If this is not possible then have a wreath of 108 beads round the neck, 40 on the head, 12 in both ears. The wreath should contain silver, gold and precious stones as diamond, emerald, pearl, coral, etc. One who bathes with Rudra beads on his body gets the credit of Ganga bath. If Rudraksh is worshipped, it is like worshipping shri Shiva linga. The Rudrakshas have 1, 5, 11 or 14 holes. I shall now tell you a tale in this respect.

There lived a king bhadrasen in Kashmere and his son's name was `Sudharma'. The name of his minister's son was `Tarak'. Both were fast friends. They were of the same age. Both of them had studied together. They were devotees of Shiva. They were wreaths of Rudraksh and applied Bhasma to their bodies. They did not like rich clothes and ornaments of gold and gems.

Once Parashar Rishi came there. The king greeted and worshipped him. The king said to the Rishi, `my son was `Tarak'. Both were fast friends. They were of the same age. Both of them had studied together. They were devotees of Shiva. They wore wreaths of Rudraksh and applied bhasma to their bodies. They did not like rich clothes and ornaments of gold and gems.

Once Parashar Rishi came there. The king greeted and worshipped him. The king said to the Rishi, `my son is fond of Rudraksh and has no liking for good clothes and ornaments befitting a Royal family. Please advise, him properly.'

Parashar said, `the account of the previous birth of your son and that of your Mantri, is wonderful. There lived a concubine in Nandigram She was very beautiful. She wore golden sandals. Her ornaments, and her bedstead was webbed with precious stone. She had constructed a high class dancing hall, where she sang, and danced daily. She had many attendants. She tied Rudraksh round their necks and taught them to dance. She was a great devotee of Shiva and gave alms to the Brahmins and others profusely.

One day a rich Vaishya, wearing a Rudraksha wreath, came to her. He had in his hand a Shiva Linga of precious stones, which was a bright as the Sun. The concubine longed to have that Shiva Linga. She asked her maid servant to ask the Vaishya if he would sell the Shiva Linga, or he would give it to her if she accepted to serve him as a devoted wife for three days.

When the maid servant told this to the Vaishya, he laughed and said, `I would gladly give this Linga to your mistress, if she agrees to serve me as a devoted wife for three days.' The Vaishya then said to the concubine, `you are a prostitute by profession and caste. How can I believe that you would be honest with me for three days? Take an oath for this.'

The concubine took the oath. `I shall serve you devotedly for three days.' He then gave the Linga to her hand said, `I love and regard this Linga even more than my life. If it is lost or destroyed, I shall give up my life. It should not be with you at sex-play. Keep it safe.'

She agreed and kept the Linga tied to a pillar in the dancing hall. Both then entered the inner apartment. While they were enjoying, the dancing hall caught fire and was burnt in no time. Efforts to extinguish the fire were made, but the Linga was burnt! Seeing that the precious Linga was burnt, the Vaishya arranged a pyre and burnt himself.

The concubine was much grieved. She decided to observe `sati' as she had agreed to be a devoted wife of the Vaishya. Her relatives tried to persuade her from giving up her life, but she was firm in her resolution. She called the Brahmins and gave money in charity. She arranged the pyre, took three rounds around it and slept in the fire of the pyre.

Instantly Shri Shiva with five heads and locks of hair on his head, caught her in his ten hands and took her out of the fire and said, `I am pleased with your devotion. You are really a `sati. You can ask for a boon. I myself had come to you as the Vaishya to test you I myself set the dancing hall on fire and entered the pyre and got burnt.'

The concubine said, `Kindly take me with all my relatives and servants to your place.' Shri Shankar seated them all in his divine plane and took them to Kailas.

Contd.....

श्रीगणेशाय नमः ।

नामधारक शिष्यराणा । लागे सिद्धाचिया चरणा । विनवीतसे भाकूनि करुणा । भक्तिभावेकरोनि ॥१॥

म्हणे स्वामी सिद्धमुनि । पूर्वकथानुसंधानी । पतीसह सुवासिनी । आली श्रीगुरुसमागमे ॥२॥

श्रीगुरु आले मठासी । पुढे कथा वर्तली कैसी । विस्तारोनि कृपेसी । निरोपावी स्वामिया ॥३॥

सिद्ध म्हणे ऐक बाळा । दुजे दिनी प्रातःकाळी । दंपत्ये दोघे गुरूजवळी । येवोन बैसती वंदोन ॥४॥

विनविताती कर जोडोनि । आम्हा शोक घडल्या दिनी । एके यतीने येवोनि । बुद्धिवाद सांगितला ॥५॥

रुद्राक्ष चारी आम्हासी । देता बोलिला परियेसी । कानी बांधोनि प्रेतासी । दहन करा म्हणितले ॥६॥

आणिक एक बोलिले । रुद्रसूक्त असे भले । अभिषेकिती विप्रकुळे । ते तीर्थ आणावे ॥७॥

आणोनिया प्रेतावरी । प्रोक्षा तुम्ही भावे करी । दर्शना जावे सत्वरी । श्रीनृसिंहसरस्वती स्वामीचे ॥८॥

ऐसे सांगोनि आम्हांसी । आपण गेला परियेसी । रुद्राक्ष राहिले मजपासी । पतिश्रवणी स्वामिया ॥९॥

ऐकोनि तियेचे वचन । श्रीगुरु सांगती हासोन । रुद्राक्ष दिल्हे आम्ही जाण । तव भक्ति देखोनिया ॥१०॥

भक्ति अथवा अभक्तीसी । रुद्राक्ष धारण करणारासी । पापे न लागती परियेसी । उंच अथवा नीचाते ॥११॥

रुद्राक्षांचा महिमा । सांगितला अनुपमा । सांगेन विस्तारून तुम्हा । एकचित्ते परियेसा ॥१२॥

रुद्राक्षधारणे पुण्य । मिति नाही अगण्य । आणिक नाही देवास मान्य । श्रुतिसंमत परियेसा ॥१३॥

सहस्त्रसंख्या जो नर । रुद्राक्षमाळा करी हार । स्वरूपे होय तोचि रुद्र । समस्त देव वंदिती ॥१४॥

सहस्त्र जरी न साधती । दोही बाही षोडशती । शिखेसी एक ख्याति । चतुर्विशति दोही करी ॥१५॥

कंठी बांधा बत्तीस । मस्तकी बांधा चत्वारिंश । श्रवणद्वयी द्वादश । धारण करावे परियेसा ॥१६॥

कंठी अष्टोत्तरशत एक । माळा करा सुरेख । रुद्रपुत्रसमान ऐक । येणे विधी धारण केलिया ॥१७॥

मोती पोवळी स्फटिकेसी । रौप्य वैडूर्य सुवर्णेसी । मिळोनि रुद्राक्षमाळेसी । करावे धारण परियेसा ॥१८॥

याचे फळ असे अपार । रुद्राक्षमाला अति थोर । जे मिळती समयानुसार । रुद्राक्ष धारण करावे ॥१९॥

ज्याचे गळा रुद्राक्ष असती । त्यासी पापे नातळती । तया होय सद्गति । रुद्रलोकी अखंडित ॥२०॥

रुद्राक्षमाळा धरोनि । जप करिती अनुष्ठानी । अनंत फळ असे जाणी । एकचित्ते परियेसा ॥२१॥

रुद्राक्षाविणे जो नर । वृथा जन्म जाणा घोर । ज्याचे कपाळी नसे त्रिपुंड्र । जन्म वाया परियेसा ॥२२॥

रुद्राक्ष बांधोनि मस्तकेसी । अथवा दोन्ही श्रवणांसी । स्नान करिता नरासी । गंगास्नानफळ असे ॥२३॥

रुद्राक्ष ठेवोनि पूजेसी । अभिषेक करावा श्रीरुद्रेसी । लिंगपूजा समानेसी । फळ असे निर्धारा ॥२४॥

एकमुख पंचमुख । एकादश असती मुख । चतुर्दशादि कौतुक । मुखे असती परियेसा ॥२५॥

हे उत्तम मिळती जरी । अथवा असती नानापरी । धारण करावे प्रीतिकरी । पावे चतुर्विध पुरुषार्थ ॥२६॥

यांचे पूर्वील आख्यान । विशेष असे अति गहन । ऐकता पापे पळोन । जाती त्वरित परियेसा ॥२७॥

राजा काश्मीरदेशासी । भद्रसेन नामे परियेसी । त्याचा पुत्र सुधर्म नामेसी । प्रख्यात असे अवधारा ॥२८॥

त्या राजाचा मंत्रीसुत । नाम तारक विख्यात । दोघे कुमार ज्ञानवंत । परमसखे असति देखा ॥२९॥

उभयता एके वयासी । एके स्थानी विद्याभ्यासी । क्रीडा विनोद अति प्रीतींसी । वर्तती देखा संतोषे ॥३०॥

क्रीडास्थानी सहभोजनी । असती दोघे संतोषोनि । ऐसे कुमार महाज्ञानी । शिवभजक परियेसा ॥३१॥

सर्वदेहा अलंकार । रुद्राक्षमाळा सुंदर । भस्मधारण त्रिपुंड्र । टिळा असे परियेसा ॥३२॥

रत्‍नाभरणे सुवर्ण । लेखिती लोहासमान । रुद्रमाळावाचून । न घेती देखा अलंकार ॥३३॥

मातापिता बंधुजन । आणोनि देती रत्‍नाभरण । टाकोनि देती कोपोन । लोह पाषाण म्हणती त्यांसी ॥३४॥

वर्तता ऐसे एके दिवशी । तया राजमंदिरासी । आला पराशर ऋषि । जो का त्रिकाळज्ञ असे देखा ॥३५॥

ऋषि आला देखोन । राजा संमुख जाऊन । साष्टांगी नमन करून । अभिवंदिला तये वेळी ॥३६॥

बैसवोनि सिंहासनी । अर्घ्य पाद्य देवोनि । पूजा केली विधानी । महानंदे तये वेळी ॥३७॥

कर जोडोनि मुनिवरासी । विनवी राव भक्तीसी । पिसे लागले पुत्रांसी । काय करावे म्हणतसे ॥३८॥

रत्‍नाभरणे अलंकार । न घेती भुषण परिकर । रुद्राक्षमाळा कंठी हार । सर्वाभरणे तीच करिती ॥३९॥

शिकविल्या नायकती । कैचे यांचे मती । स्वामी त्याते बोधिती । तरीच ऐकती कुमार ॥४०॥

भूतभविष्यावर्तमानी । त्रिकाळज्ञ तुम्ही मुनि । यांचा अभिप्राय विस्तारोनि । निरोपावा दातार ॥४१॥

ऐकोनि रायाचे वचन । पराशरा हर्ष जाण । निरोपितसे हासोन । म्हणे विचित्र असे देखा ॥४२॥

तुझ्या आणि मंत्रिसुताचे । वृत्तान्त असती विस्मयाचे । सांगेन ऐक विचित्र साचे । म्हणोनि निरोपी तया वेळी ॥४३॥

पूर्वी नंदीनाम नगरी । अति लावण्य सुंदरी । होती एक वेश्या नारी । जैसे तेज चंद्रकांति ॥४४॥

जैसा चंद्र पौर्णिमेसी । तैसे छत्र असे तिसी । सुखासन सुवर्णैसी । शोभायमान असे देखा ॥४५॥

हिरण्यमय तिचे भुवन । पादुका सुवर्णाच्या जाण । नानापरी आभरणे । विचित्र असती परियेसा ॥४६॥

पर्यंक रत्‍नखचित देखा । वस्त्राभरणे अनेका । गोमहिषी दास्यादिका । बहुत असती परियेसा ॥४७॥

सर्वाभरणे तीस असती । जैसी दिसे मन्मथरति । नवयौवना सोमकांति । अतिसुंदर लावण्य ॥४८॥

गंध कुंकुम कस्तुरी । पुष्पे असती नानापरी । अखिल भोग तिच्या घरी । ख्याति असे तया ग्रामी ॥४९॥

धनधान्यादि संपत्ति । कोटिसंख्या नाही मिति । ऐशियापरी नांदती । वारवनिता तये नगरी ॥५०॥

असोनि वारवनिता । म्हणवी आपण पतिव्रता । धर्म करी असंख्याता । अन्नवस्त्रे ब्राह्मणांसी ॥५१॥

नाट्यमंडप तिचे द्वारी । रत्‍नखचित नानापरी । उभारिला अतिकुसरी । सदा नृत्य करी तेथे ॥५२॥

सखिवर्गासह नित्य । नृय करी मनोरथ । कुक्कुट मर्कट विनोदार्थ । बांधिले असती मंडप्पी ॥५३॥

तया मर्कटकुक्कुटांसी । नृत्य शिकवी विनोदेसी । रुद्राक्षमाळाभूषणेसी । गळा रुद्राक्ष बांधिले ॥५४॥

तया मर्कटकुक्कुटांसी । नामे ठेविली सदाशिव ऐसी । वर्तता एके दिवसी । अभिनव झाले परियेसा ॥५५॥

शिवव्रत म्हणजे एक । वैश्य झाला महाधनिक । रुद्राक्षमाळा-भस्मांकित । प्रवेशला तिचे घरी ॥५६॥

त्याचे सव्य करी देखा । रत्‍नखचित लिंग निका । तेजे फाके चंद्रार्का । विराजमान दिसतसे ॥५७॥

तया वैश्यासी देखोनि । नेले वेश्ये वंदूनि । नाट्यमंडपी बैसवोनि । उपचार केले नानापरी ॥५८॥

तया वैश्याचे करी । जे का होते लिंग भारी । रत्‍नखचित सूर्यापरी । दिसतसे तयाचे ॥५९॥

देखोनि लिंग रत्‍नखचित । वारवनिता विस्मय करीत । आपुल्या सखीस म्हणत । ऐसी वस्तु पाहिजे आम्हा ॥६०॥

पुसावे तया वैश्यासी । जरी देईल मौल्येसी । अथवा देईल रतीसी । होईन कुलस्त्री तीन दिवस ॥६१॥

ऐकोन तियेचे वचन । पुसती वैश्यासी सखी जाण । जरि का द्याल लिंगरत्‍न । देईल रति दिवस तीनी ॥६२॥

अथवा द्याल मौल्येसी । लक्षसंख्यादि द्रव्यासी । जे का वसे तुमचे मानसी । निरोपावे वेश्येप्रती ॥६३॥

ऐकोनि सखियांचे वचन । म्हणे वैश्य हासोन । देईन लिंग मोहन । रतिकांक्षा करुनी ॥६४॥

तुमची मुख्य वारवनिता । जरी होईल माझी कांता । दिवस तीन पतिव्रता । होवोनि असणे मनोभावे ॥६५॥

म्हणोनिया मुख्य वनितेसी । पुसतसे वैश्य तिसी । व्यभिचारिणी नाम तुजसी । काय सत्य तुझे बोल ॥६६॥

तुम्हा कैचे धर्म कर्म । बहु पुरुषांचा संगम । पतिव्रता कैचे नाम । तुज असे सांग मज ॥६७॥

प्रख्यात तुमचा कुळाचार । सदा करणे व्यभिचार । नव्हे तुमचे मन स्थिर । एका पुरुषासवे नित्य ॥६८॥

ऐकोनि वैश्याचे वचन । वारवनिता बोले आपण । दिनत्रय सत्य जाण । होईन तुमची कुलस्त्री ॥६९॥

द्यावे माते लिंगरत्‍न । रतिप्रसंगी तुमचे मन । संतोषवीन अतिगहन । तनमनधनेसी ॥७०॥

वैश्य म्हणे तियेसी । प्रमाण द्यावे आम्हांसी । दिनत्रय दिवानिशी । वागावे पत्‍नीधर्मकर्मे ॥७१॥

तये वेळी वारवनिता । लिंगावरी ठेवी हाता । चंद्र सूर्य साक्षी करिता । झाली पत्‍नी तयाची ॥७२॥

इतुकिया अवसरी । लिंग दिले तियेचे करी । संतोष जहाली ती नारी । करी कंकण बांधिले ॥७३॥

लिंग देवोनि वेश्येसी । बोले वैश्य परियेसी । माझ्या प्राणासमानेसी । लिंग असे जाण तुवा ॥७४॥

या कारणे लिंगासी । जतन करणे परियेसी । हानि होता यासी । प्राण आपुला देईन ॥७५॥

ऐसे वैश्याचे वचन ऐकोन । अंगिकारिले आपण । म्हणे लिंग करीन जतन । प्राणापरी परियेसा ॥७६॥

ऐसी दोघे संतोषित । बैसले होते मंडपात । दिवस जाता अस्तंगत । म्हणती जाऊ मंदिरा ॥७७॥

संभोगसमयी लिंगासी । न ठेवावे जवळिकेसी । म्हणे वैश्य तियेसी । तये वेळी परियेसा ॥७८॥

ऐकोनि वैश्याचे वचन । मंडपी ठेविले लिंगरत्‍न । मध्यस्तंभी बैसवोन । गेली अंतर्गृहात ॥७९॥

क्रीडा करिती दोघेजण । होते ऐका एक क्षण । उठिला अग्नि दारुण । तया नाट्यमंडपी ॥८०॥

अग्नि लागता मंडप । भस्म झाला जैसा धूप । वैश्य करितसे प्रलाप । देखोनि तये वेळी ॥८१॥

म्हणे हा हा काय झाले । माझे प्राणलिंग गेले । विझविताती अतिप्रबळे । नगरलोक मिळोनि ॥८२॥

विझवूनिया पहाती लिंगासी । दग्ध झाले परियेसी । अग्नी कुक्कुटमर्कटांसी । दहन जहाले परियेसा ॥८३॥

वैश्य देखोनि तये वेळी । दुःख करी अतिप्रबळी । प्राणलिंग गेले जळोनि । आता प्राण त्यजीन म्हणे ॥८४॥

म्हणोनिया निघाला बाहेरी । आयती केली ते अवसरी । काष्ठे मिळवोन अपारी । अग्नि केला परियेसा ॥८५॥

लिंग दग्ध झाले म्हणत । अग्निप्रवेश केला त्वरित । नगरलोक विस्मय करीत । वेश्या दुःख करीतसे ॥८६॥

म्हणे हा हा काय झाले । पुरुषहत्यापाप घडले । लिंग मंडपी ठेविले । दग्ध जहाले परियेसा ॥८७॥

वैश्य माझा प्राणेश्वर । तया हानि जहाली निर्धार । पतिव्रताधर्मे सत्वर । प्राण त्यजीन म्हणतसे ॥८८॥

बोलाविले विप्रांसी । संकल्पिले संपदेसी । सहगमन करावयासी । दानधर्म करीतसे ॥८९॥

वस्त्रे भूषणे भांडारा । देती झाली विप्रवरा । चंदनकाष्ठभारा । चेतविले अग्नीसी ॥९०॥

आपुल्या बंधुवर्गासी । नमोनि पुसे तयासी । निरोप द्यावा आपणासी । पतीसवे जातसे ॥९१॥

ऐकोनि तियेचे वचन । दुःख पावले बंधुजन । म्हणती तुझी बुद्धि हीन । काय धर्म करीतसे ॥९२॥

वेश्येच्या मंदिरासी । येती पुरुष रतीसी । मिती नाही तयांसी । केवी जहाला तुझा पुरुष ॥९३॥

कैचा वैश्य कैचे लिंग । वाया जाळिसी आपुले अंग । वारवनिता धर्म चांग । नूतन पुरुष नित्य घ्यावा ॥९४॥

ऐसे वैश्य किती येती । त्यांची कैशी होसी सती । हासती नगरलोक ख्याति । काय तुझी बुद्धि सांगे ॥९५॥

येणेपरी सकळ जन । वारिताती बंधुजन । काय केलिया नायके जाण । कवणाचेही ते काळी ॥९६॥

वेश्या म्हणे तये वेळी । आपुला पति वैश्य अढळी । प्रमाण केले तयाजवळी । चंद्र सूर्य साक्षी असे ॥९७॥

साक्षी केली म्या हो क्षिति । दिवस तीन अहोरात्री । धर्मकर्म त्याची पत्‍नी । जाहले आपण परियेसा ॥९८॥

माझा पति जाहला मृत । आपण विनवीतसे सत्य । पतिव्रता धर्म ख्यात । वेदशास्त्र परियेसा ॥९९॥

पतीसवे जे नारी । सहगमन हाय प्रीतिकरी । एकेक पाउली भूमीवरी । अश्वमेधफळ असे ॥१००॥

आपुले माता पिता उद्धरती । एकवीस कुळे पवित्र होती । पतीची जाण तेच रीती । एकवीस कुळे परियेसा ॥१॥

इतुके जरी न करिता । पातिव्रत्यपणा वृथा । केवी पाविजे पंथा । स्वर्गाचिया निश्चये ॥२॥

ऐसे पुण्य जोडिती । काय वाचूनि राहणे क्षिती । दुःख संसारसागर ख्याति । मरणे सत्य कधी तरी ॥३॥

म्हणोनि विनवी सकळांसी । निघाली बाहेर संतोषी । आली अग्निकुंडापासी । नमन करी तये वेळी ॥४॥

स्मरोनिया सर्वेश्वर । केला सूर्यासी नमस्कार । प्रदक्षिणे उल्हास थोर । करिती झाली तये वेळी ॥५॥

नमुनी समस्त द्विजांसी । उभी ठेली अग्निकुंडासी । उडी घातली वेगेसी । अभिनव जहाले तये वेळी ॥६॥

सदाशिव पंचवक्त्र । दशभुजा नागसूत्र । हाती आयुधे विचित्र । त्रिशूळ डमरू जाण पा ॥७॥

भस्मांकित जटाधारी । बैसला असे नंदीवरी । धरिता झाला वरचेवरी । वेश्येशी तये वेळी ॥८॥

तया अग्निकुंडात । न दिसे अग्नि असे शांत । भक्तवत्सल जगन्नाथ । प्रसन्न झाला तये वेळी ॥९॥

हाती धरुनी तियेसी । कडे काढी व्योमकेशी । प्रसन्न होउनी परियेसी । वर माग म्हणतसे ॥११०॥

ईश्वर म्हणे तियेसी । आलो तुझे परीक्षेसी । धर्मधैर्य पाहावयासी । येणे घडले परियेसा ॥११॥

झालो वैश्य आपणची । रत्‍नलिंग स्वयंभूची । मायाअग्नि केला म्यांची । नाट्यमंडप दग्ध केला ॥१२॥

तुझे मन पहावयासी । जहालो अग्निप्रवेशी । तूची पतिव्रता सत्य होशी । सत्य केले व्रत आपुले ॥१३॥

संतोषलो तुझे भक्तीसी । देईन वर जो मागसी । आयुरारोग्यश्रियेसी । जे इच्छिसी ते देईन ॥१४॥

म्हणे वेश्या तये वेळी । नलगे वर चंद्रमौळी । स्वर्ग भूमि पाताळी । न घे भोग ऐश्वर्य ॥१५॥

तुझे चरणकमळी भृंग । होवोनि राहीन महाभाग्य । माझे इष्ट बंधुवर्ग । सकळ तुझे सन्निधेसी ॥१६॥

दासदासी माझे असती । सकळा न्यावे स्वर्गाप्रति । तव सन्निध पशुपति । सर्वदा राहो सर्वेश्वरा ॥१७॥

न व्हावी पुनरावृत्ती । न लागे संसार यातायाती । विमोचावे स्वामी त्वरिती । म्हणोनि चरणी लागली ॥१८॥

ऐकोनि तियेचे वचन । प्रसन्न झाला गौरीरमण । सकळा विमानी बैसवोन । घेऊन गेला स्वर्गाप्रती ॥१९॥

तिचे नाट्यमंडपात । जो का झाला मर्कटघात । कुक्कुटसमवेत । दग्ध जहाले परियेसा ॥१२०॥

म्हणोनि पराशर ऋषि । सांगतसे रायासी । मर्कटजन्म त्यजूनि हर्षी । तुझे उदरी जन्मला ॥२१॥

तुझे मंत्रियाचे कुशी । कुक्कुट जन्मला परियेसी । रुद्राक्षधारणफळे ऐसी । राजकुमार होऊन आले ॥२२॥

पूर्वसंस्काराकरिता । रुद्राक्षधारण केले नित्या । इतके पुण्य घडले म्हणता । जहाले तुझे कुमार हे ॥२४॥

आता तरी ज्ञानवंती । रुद्राक्ष धारण करिताती । त्याच्या पुण्या नाही मिती । म्हणोनि सांगे पराशरऋषि ॥२५॥

श्रीगुरु म्हणती दंपतीसी । येणेपरी रायासी । सांगता झाला महाऋषि । पराशर विस्तारे ॥२६॥

ऐकोनि ऋषीचे वचन । राजा विनवी कर जोडून । प्रश्न केला अतिगहन । सांगेन ऐका एकचित्ते ॥२७॥

म्हणोनि सिद्ध विस्तारेसी । सांगे नामधारकासी । अपूर्व जहाले परियेसी । पुढील कथा असे ऐका ॥२८॥

गंगाधराचा नंदनु । सांगे श्रीगुरुचरित्रकामधेनु । ऐका श्रोते सावधानु । लाधे चारी पुरुषार्थ ॥२९॥

इति श्रीगुरुचरित्रामृत । रुद्राक्षमहिमा येथ । सांगितले निभ्रांत । पुण्यात्मक पावन जे ॥१३०॥

इति श्रीगुरुचरित्रामृते परमकथाकल्पतरौ श्रीनृसिंहसरस्वत्युपाख्याने सिद्धनामधारकसंवादे रुद्राक्षमाहात्म्य नाम त्रयस्त्रिंशत्तमोऽध्यायः ॥३३॥
ओवीसंख्या १३०
श्रीगुरुदत्तात्रेयार्पणमस्तु ॥

Friday, January 28, 2011

Halke Halke Jojawa

हलके हलके जोजवा
बाळा गाऊ कशी अंगाई या चित्रपटातील हे प्रसिद्ध गीत. आपल्याकडे बऱ्याच वेळा बाराशाच्या प्रसंगाला हे चित्रपट गीत गायले जाते. अर्थात यातले फक्त पहिले कडवे ही तुम्ही तुमच्या बाळाला झोपवताना गाऊ शकता.

हलके हलके जोजवा, बाळाचा पाळणा
पाळण्याच्या मधोमध फिरतो खेळणा ॥ ध्रु ॥

सजली गं मऊ मऊ, मखमालीची शैय्या
निजली गं बाळाची, गोरी गोरी काया
बाळ रुपडे देवाचे, भुलविते लोचना ॥ १ ॥

खेळवा लाडानं, गोपा बायांनो
गोविन्द घ्या गोपाल घ्या म्हणा सयांनो
नाव ठेवा नवसाचं, हां राजा देखणा ॥ २ ॥

कुर्र करा कानात, हळूच भेटा गं
बारश्याचा सोहळा, घुगर्‍या वाटा गं
आज बाई इंद्राचा दरबार ठेंगणा ॥ ३ ॥

या गाण्याची व्हिडीओ लिंक खाली देत आहे.


Gurucharitra - Adhyay 32

Chapter 32 Finally, her husband is blessed and is brought back to life.

CHAPTER 32

Behaviour of a Widow: Dead Husband Made Alive.

Brahaspati told regarding the behavior of a widow as follows: If the husband dies in thee presence of the wife, then should observe `Sati'. But if she is pregnant, if she has a child which is being fed on her breast or if the husband dies at a far off place, then she should not observe `Sati'. She should live as a widow. She should shave off the hair on the head, else the husband goes to hell. She should bathe daily and should have only one meal every day. She should observe `Chandrayan' i.e take one morsel of food on the first day of the bright (shuddha) fortnight, increase one morsel daily and take 15 morsels on the Poornima. In the dark fortnight (Krishna or Vad) she should go on decreasing one morsel daily and take only one morsel of food on the Amavasya (newmoon day). She should not: take milk, should not sleep on the bedstead, should not take mangal bath, nor take `pan'. If she has no son, she should do `tiltarpan', worship Vishnu daily and act as per the wishes of her dead husband. She should wear white clothes.

In the Vaishakh month she should give an earthen vessel in charity. In the Kartik 'deep' should be given to a Brahmin. She should offer umbrellas and shoes to persons going on pilgrimage. She should take meal cooked out of only one corn in Kartik. Whatever vrat she observes, it udyapan (ending function) should also be duly done. If she has a son, she should act as per his wishes. Widows behaving in this way are virtuous and even if their husbands are suffering in hell, they would take them to heaven after their death.

Brahaspati had told to Lopamudra in relation with the code of female behaviour and the same was narrated by the Sanyasi to the bereaved young woman. Then he said,'You now act as you wish. If you have courage, you can observe, 'sati' and if you act as a widow, it will also be virtuous.

Bowing to the Sanyasi, the woman said, 'You are like my Parents, brother and all. I have no relatives here. You have told me the rules of behaviour of a Sati and widow. I think it will be difficult for me to act as a widow, for as I am young and fair the people at large will speak ill of me. So I think it is better to observe sati. You kindly give me your blessings.'

The Sanyasi blessed her and said, `you have come from a long distance with your diseased husband to see Shri Guru. What was destined to happen has happened. Even great men as Harishchandra, bhishma, could not avoid it. Still you better see Shri Guru who can even win `Kal' and then observe Sati.'

He applied bhasma to her forehead, gave her 4 rudra beads and said. `Tie two in your husband's ears and two around your neck and sprinkle teerth on the body of your husband and on yourself after rudrabhishek to Shri Guru. After doing this, you may observe Sati'. The sanyasi then went away.

The young woman started preparations for observing sati. She called Brahmins, gave prayashchitta to the body of her husband. She took a bath, wore a silk sari and then ornaments, applied haladi kunkum and became ready to observe sati. The body of her husband was taken to the river and she was going in front of the corpse with fire port in her hand. The young girl of sixteen appeared as bright as goddess Lakshmi and all wondered to see her courage.

A pyre of wood and cow dung cakes was prepared. The young woman offered vayan Haldi Kunkum and mangal sutra to married women, bowed to them and said, `please inform my parents and father and mother-in-laws that we are staying at holy place and are in good health. Otherwise out of grief they will give up their lives.'

She was praying all the way in the mind. `Oh Trimurty, your fame is widespread, and you possess all siddhis. If a complaint is made to a ruler, he gives justice. If one goes to a physician, he gives, medicine for relief. I came crossing 20 villages with the hope that my husband will recover. I am coming to ask you how my husband expired on the way.

She saw Shri Guru sitting below an Ashwatha tree and she bowed to him respectfully. Shri Guru, blessed her and said, `you shall have soubhagya for ever. She again bowed to Shri Guru and he exclaimed `you will have 8 sons' The Brahmins accompanying her told Shri Guru, `her husband has expired and she has come here to see you before observing Sati.'

Hearing this Shri Guru smiled and said, `Her Soubhagya is everlasting. Bring her husband's body here immediately. Let me see when he lost his life.'

Some persons soon brought the dead body before Shri Guru. The strings were cut and the cloth covering was removed. the Tirth of rudrabhishek was sprinkled on the dead body and Shri Guru looked at it with his sight full of nectar. Immediately the Brahmin youth sat up as if aroused from sleep. He was ashamed to see himself without clothes. He wore the dhoti and asked his wife why she did not awake him before, why he was brought there and who was the Sanyasi. the wife narrated to him all that had occured. Then both of them bowed to Shri Guru with devotion and began praying to him. All the persons who had assembled there were delighted to see the miracle.

One cynic person said to Shri Guru. `This Brahmin died as per his fate. How can he be alive?'

Shri Guru smiled and said, `I requested Brahmadeo to give 30 years' life from his next life to this brahmin youth.'

All were astonished to hear this. All bowed to Shri Guru and returned. They young Brahmin couple bathed at the Sangam, worshipped Shri Guru devotedly and pleased the Brahmins and the poor by giving in charity.

श्रीगणेशाय नमः ।

पतिव्रतेचिया रिति । सांगे देवा बृहस्पति । सहगमनी फलश्रुति । येणेपरी निरोपिली ॥१॥

विधवापणाचा आचारू । सांगता झाला देववरू । पुसताती ऋषेश्वरू । ऐका श्रोते एकचित्ते ॥२॥

जवळी नसता आपुला पति । त्याते मरण झालिया प्राप्ति । काय करावे त्याचे सती । सहगमन केवी करावे ॥३॥

अथवा असेल गरोदरी । असे तीते कन्याकुमरी । काय करावे तिये नारी । म्हणून विनविती गुरूसी ॥४॥

ऐकोनि देवांचे वचन । सांगता जाला विस्तारोन । एकचित्ते करून । ऐका श्रोते सकळ ॥५॥

पति जवळी असे जरी । सहगमनी जावे तिये नारी । असता आपण गरोदरी । करू नये सहगमन ॥६॥

स्तनपानी असता कुमारू । तिणे करिता पाप थोरू । पुरुष मेला असेल दुरू । सहगमन करू नये ॥७॥

तिणे असावे विधवापणे । विधिपूर्वक आचरणे । सहगमासमाने । असे पुण्य परियेसा ॥८॥

विधवापणाचा आचारू । करिता असे पुण्य थोरू । निवर्तता आपुला भ्रतारू । केशवपन करावे ॥९॥

ज्या का विधवा केश राखिती । त्यांची ऐका फलश्रुति । केश पुरुषासी बाधिती । नरकापरी परियेसा ॥१०॥

यास्तव करणे केशवपण । करावे तिणे नित्य स्नान । एक वेळा भोजन । करावे तिणे परियेसा ॥११॥

एक धान्याचे अन्न । करावे तिणे भोजन । तीन दिवस उपोषण । करावे तिणे भक्तीने ॥१२॥

पाच दिवस पक्षमासास । करावा तिणे उपवास । अथवा चांद्रायणग्रास । भोजन करणे परियेसा ॥१३॥

चंद्रोदय बीजेसी । एक ग्रास तया दिवसी । चढते घ्यावे पंधरा दिवसी । पौर्णिमेसी भोजन ॥१४॥

कृष्णपक्षी येणेपरी । ग्रास घ्यावे उतरत नारी । अमावास्या येता जरी । एक ग्रास जेवावा ॥१५॥

शक्ति नाही जियेसी । एकान्न जेवावे परियेसी । अथवा फल-आहारेसी । अथवा शाका-आहार देखा ॥१६॥

अथवा घ्यावे क्षीर मात्र । कधी न घ्यावे अपवित्र । जेणे राहे प्राण मात्र । श्वासोच्छ्वास चाले ऐसे ॥१७॥

शयन करिता मंचकावरी । पुरुष घाली रौरव घोरी । भोगी नरक निरंतरी । पतीसहित परियेसा ॥१८॥

करू नये मंगलस्नान । अथवा देहमर्दन । गंध परिमल तांबूल जाण । पुष्पादि तिणे वर्जावे ॥१९॥

पुत्रावीण असे नारी । करणे तर्पण पुत्रापरी । तीळ दर्भ कुशधारी । गोत्रनाम उच्चारावे ॥२०॥

विष्णुपूजा करावी नित्य । आपुला पुरुष हा निश्चित । पुरुष आठवोनि चित्त । विष्णुस्थानी मानिजे ॥२१॥

पुरुष असता जेणेपरी । पतिनिरोपे आचार करी । तेणेचि रीती विष्णु अवधारी । त्याचे निरोपे आचरावे ॥२२॥

तीर्थयात्रा उपासव्रत । विष्णुनिरोपे करावे निश्चित । अथवा गुरु द्विज विख्यात । त्यांचे निरोपे आचरावे ॥२३॥

आपण असता सुवासिनी । ज्या वस्तूची प्रीति अंतःकरणी । तैशी वस्तु द्यावी धणी । विद्वज्जनविप्रांसी ॥२४॥

वैशाख माघ कार्तिकमास । अनेक स्नानी आचारविशेष । माघस्नान तीर्थास । विष्णुस्मरणे करावे ॥२५॥

वैशाखी जळकुंभदान । कार्तिकी दीपआराधन । ब्राह्मणा द्यावे घृतदान । यथाशक्त्या दक्षिणेसी ॥२६॥

माघमासी तिळघृतेसी । द्यावे दान विप्रांसी । अरण्यात वैशाखमासी । पोई घालिजे निर्मळोदके ॥२७॥

शिवालयी ईश्वरावरी । गळती ठेविजे निर्मळ वारी । गंध परिमळ पूजा करी । तेणे पुण्य अगाध ॥२८॥

विप्राचिया घरोघरी । उदक घालिजे शक्त्यानुसारी । अन्न द्यावे निर्धारी । अतिथिकाळी परियेसा ॥२९॥

तीर्थयात्रे जात्या लोका । त्याते द्याव्या छत्रपादुका । येता आपल्या गृहांतिका । पादप्रक्षालन करावे ॥३०॥

वारा घालावा विझणेसी । वस्त्र द्यावे परिधानासी । गंध तांबूल परिमळासी । कर्पूरवेलादि परियेसा ॥३१॥

जलपात्र द्यावे शक्तीसी । गुडपान आम्रपानेसी । द्राक्षे कर्दळीफळेसी । ब्राह्मणा द्यावे मनोहर ॥३२॥

जे जे दान द्यावे द्विजा । पतीच्या नावे अर्पिजे वोजा । संकल्पून पुरुषकाजा । धर्म करणे येणेपरी ॥३३॥

कार्तिकमासी जवान्न । अथवा जेविजे एकान्न । वृताक माष मसूर लवण । तैलादि मधु वर्जावे ॥३४॥

वर्जावे कास्यपात्र । आणिक वर्जावे द्विदलमात्र । मनी असावे पवित्र । एकाग्रेसी परियेसा ॥३५॥

पलाशपात्री भोजन करावे । शुचि उद्यापन करावे । जे जे व्रत धराते । त्याते उजवावे तत्त्वता ॥३६॥

घृतभरित कास्यपात्र । विप्रा द्यावे पवित्र । भूमिशयन केले व्रत । मंचक द्यावा विप्रासी ॥३७॥

जे जे वस्तु त्यजिली आपण । ते ते द्यावी ब्राह्मणालागून । रसद्रव्ये एक मास जाण । त्याग करावी परियेसा ॥३८॥

त्यजूनिया दधि क्षीर । उद्यापन आचार मनोहर । असलिया शक्त्यनुसार । धेनु द्यावी सालंकृत ॥३९॥

विशेषे असे आणिक व्रत । दीपदान असे ख्यात । वर्णिता महिमा अनंत । देवांसी म्हणे बृहस्पति ॥४०॥

दीपदान भाग सोळा । वरकड नसती धर्म सकळा । या कारणे अनंतफळा । दीपदान करावे ॥४१॥

माघस्नान माघमासी । करणे सूर्योदयासी । येणेपरी एक मासी । आचरावे भक्तीने ॥४२॥

लाडू तिळ खर्जुरेसी । करूनि पक्वान्ने ब्राह्मणांसी । द्यावी तिणे भक्तीसी । दक्षिणेसहित जाणा ॥४३॥

शर्करा मिरे एळेसी । तळून अपूप घृतेसी । दान द्यावे यतीसी । भोजन द्यावे अतीता ॥४४॥

हेमंतऋतु होता जाण । व्हावया शीतनिवारण । काष्ठे द्यावी विप्राकारणे । वस्त्रे द्यावी द्विजांसी ॥४५॥

पर्यंक द्यावा सुषुप्तीसी । एखाद्या भल्या ब्राह्मणासी । चित्र रक्त वस्त्रेसी । कंबळ द्यावे विप्रवर्गा ॥४६॥

व्हावया शीतनिवारण । औषध द्यावे उष्ण उष्ण । तांबूलदान परिपूर्ण । द्यावे एळाकर्पूरेसी ॥४७॥

गृहदान द्यावे विप्रासी । सांवत्सरिक ग्रामेसी । जाता तीर्थयात्रेसी । पादरक्षा देईजे ॥४८॥

गंध परिमळ पुष्पेसी । पूजा करावी केशवासी । रुद्राभिषेक विधींसी । अभिषेकावा गौरीहर ॥४९॥

धूप दीप नैवेद्यसी । पूजा करावी षोडशी । प्रीति बहु शंकरासी । दीपमाळा उजळिता ॥५०॥

आणिक सुगंध गंधेसी । तांबूलदान विधींसी । कर्पूरलवंगादि विविधेसी । भक्तिभावे अर्पिजे ॥५१॥

आपला पुरुष ध्यावोनि मनी । नारायण तो म्हणोनि । पूजा करावी एके मनी । भक्तिभावे परियेसा ॥५२॥

नेमे असावे तिये नारी । न बैसावे बैलावरी । लेवू नये चोळी करी । श्वेतवस्त्र नेसावे ॥५३॥

रक्त कृष्ण चित्र वस्त्र । लेता जाण दोष बहुत । आणिक असे व्रत । पुत्राचे बोल वर्तावे ॥५४॥

’आत्मा वै पुत्र नाम’ । म्हणून बोलती वेदागम । पतीपासून पुत्रजन्म । पुत्रआज्ञेत असावे ॥५५॥

ऐसा आचार विधवेसी । असे शास्त्रपुराणेसी । जरी आचरती भक्तीसी । सहगमनाचे फळ असे ॥५६॥

पापी जरी पति असला । असेल पूर्वी निवर्तला । नरकामध्ये वास्ल केला । पापरूपे भुंजत ॥५७॥

विधवापणे येणेपरी । आचरण करी जे नारी । मरण होता अवसरी । घेवोनि पति स्वर्गी जाय ॥५८॥

जितुक्या परी बृहस्पति । सांगे समस्त देवांप्रती । लोपामुद्रेची केली स्तुति । पतिव्रताशिरोमणि ॥५९॥

जितुक्या पतिव्रता नारी । समस्त भागीरथी सरी । त्यांचे पुरुष शंकरापरी । पूजा करावी दोघांची ॥६०॥

ऐसे बृहस्पतीचे वचन । सांगितले मनी विस्तारोन । ऐक बाळे तव मन । ज्यावरी प्रीति तेचि करी ॥६१॥

दुःख सकळ त्यजोनि । मम बोल ठेवी मनी । सांगितले तुजलागोनि । परलोकसाधन ॥६२॥

धैर्य जरी असेल तुजसी । सहगमन करी पतीसरसी । विधवापणे आचार करिसी । तेही पुण्य तितुकेची ॥६३॥

जे आवड तुझे मनी । सांग माये विस्तारोनि । हस्त मस्तकी ठेवूनि । पुसतसे प्रेमभावे ॥६४॥

ऐकोनि तया अवसरी । केले नमन तिये नारी । विनवीतसे करुणोत्तरी । भक्तिभावे करूनिया ॥६५॥

जय जयाजी योगीश्वरा । तूचि पिता सहोदरा । माझा प्राण मनोहरा । जनक जननी तूचि होसी ॥६६॥

आल्ये आपण परदेशात । जवळी नाही बंधुभ्रात । भेटलेती तुम्ही परमार्थ । अंतकाळी सोयरा ॥६७॥

सांगितले तुम्ही आचार दोनी । कष्ट बहु विधवापणी । अशक्य आम्हा न-टाके स्वामी । असाधारण असे दातारा ॥६८॥

तारुण्यपण मजसी । लावण्य असे देहासी । निंदापवाद शरीरासी । घडेल केवी वर्तमान ॥६९॥

संतोष होतो माझे मनी । पुण्य अपार सहगमनी । पतीसवे संतोषोनि । जाईन स्वामी निर्धारे ॥७०॥

म्हणूनि मागुती नमस्कारी । माथा ठेवी चरणांवरी । स्वामी माते तारी तारी । भवसागरी बुडतसे ॥७१॥

करुणाकृपेचा सागर । उठवीतसे योगेश्वर । देता झाला अभयकर । म्हणे पतीसवे जावे ॥७२॥

तोचि ठाव पुरुषासी । जाय माते सांगतेसी । सांगेन तुज विशेषी । ऐक माते एकचित्ते ॥७३॥

आलात तुम्ही दर्शनी । श्रीगुरुभेटीलागोनि । आरोग्य होईल म्हणोनि । भक्तिभावेकरूनिया ॥७४॥

होणार झाली ब्रह्मकरणी । काळासी जिंकिले नाही कोणी । जैशी ईश्वरनिर्वाणी । तैसेपरी होतसे ॥७५॥

ब्रह्मलिखित न चुके जाण । जे जे भोगणे असेल आपण । घडे तैसे श्रुतिवचन । दुःख कोणी करू नये ॥७६॥

हरिश्चंद्र राजा देख । डोंबाघरी वाहे उदका । बळी अजिंक्य ऐका । तोही गेला पाताळा ॥७७॥

सहस्त्रकोटि वर्षे ज्यासी । आयुष्य असे रावणासी । काळ तयाप्रति ग्रासी । दुर्योदह्ना काय झाले ॥७८॥

भीष्मदेव इच्छारमनी । तेही पडले रणांगणी । परीक्षिती सर्पाभेणी । लपता काय झाले तया ॥७९॥

अनंत अवतार येणेपरी । होऊनि गेले संसारी । देव दानव येणेपरी । सकळ काळाआधीन ॥८०॥

या कारणे काळासी । कोणी जिंकिले नाही क्षितीसी । सकळ देवदानवांसी । काळ जिंकी निर्धारे ॥८१॥

काळा जिंकिता नाही कोणी । एका श्रीगुरुवाचोनि । भाव असे ज्याचे मनी । त्यासी प्रत्यक्ष असे जाणा ॥८२॥

आता तुम्ही ऐसे करणे । जावे त्वरित सहगमने । अंतकाळ होता क्षणे । श्रीगुरुदर्शना जाय म्हणे ॥८३॥

म्हणोनि भस्म तये वेळी । लाविता झाला कपाळी । रुद्राक्ष चारी तत्काळी । देता जहाला तये वेळी ॥८४॥

योगी बोले तियेसी । रुद्राक्ष बांधी कंठासी । दोनी प्रेतकर्णासी । बांधोनि दहन करावे ॥८५॥

आणिक एक सांगेन तुज । गुरुदर्शना जाई सहज । रुद्रसूक्त म्हणती द्विज । गुरुचरण प्रक्षाळिता ॥८६॥

तेचि तीर्थ घेवोनि । आपुला देह प्रोक्षोनि । प्रेतावरी आणोनि । प्रोक्षण करावे भक्तीने ॥८७॥

मग जावे सहगमनेसी । वाणे द्यावी सुवासिनींसी । अनेक द्रव्ये वेचूनि हर्षी । विप्रा तोषवावे बहुत ॥८८॥

ऐशा परी तियेसी । सांगोनि गेला तापसी । पतिव्रता भावेसी । करी आयती त्या वेळी ॥८९॥

भले ब्राह्मण बोलावूनि । षोडश कर्मे आचरोनि । प्रेतासी प्रायश्चित्त देवोनि । औपासन करविताती ॥९०॥

सुस्नात होवोनि आपण । पीतांबर नेसोन । सर्वाभरणे लेवोन । हळदी कुंकू लावितसे ॥९१॥

औपासन प्रेतासी । करविताती विधींसी । प्रेत बांधोनि काष्ठेसी । घेवोनि गेले गंगेत ॥९२॥

अग्नि घेऊनि तळहातेसी । निघाली पतिव्रता कैसी । आनंद बहु मानसी । प्रेतापुढे जातसे ॥९३॥

सोळा वरुषांचे तारुण्यपण । सुंदर रुप लावण्य । ल्याइलीसे आभरणे । लक्ष्मीसरसी दिसतसे ॥९४॥

मिळोनिया नगरनारी । पाहो आल्या सहस्त्र चारी । माथा तुकविती सकळी । पतिव्रता म्हणोनिया ॥९५॥

एक म्हणती काय नवल । पूर्ववयेसी असे बाळ । काय दैव पूर्वफळ । पतीसवे जातसे ॥९६॥

देखिले नाही पतीचे मुख । नाही जहाले की बाळक । कैसा जीव झाला एक । आनंदरूपे जातसे ॥९७॥

म्हणती शिकवा इसी । वाया का हो जीव देसी । परतूनि जाई माहेरासी । आपुल्या मातापित्याजवळी ॥९८॥

एक म्हणती ज्ञानवंता । सत्य नारी पतिव्रता । बुद्धि दे गा जगन्नाथा । सकळ स्त्रिया ऐसीच ॥९९॥

धन्य इची मातापिता । बेचाळीस उद्धरले आता । प्रेतापुढे चालता । एकैक पाउला अश्वमेधफळ ॥१००॥

येणेपरी नदीतीरासी । गेली नारी पतीसरसी । कुंड केले अग्नीसी । काष्ठे शेणी अपरिमित ॥१॥

अग्निकुंडसन्निधेसी । ठेविले तया प्रेतासी । बोलावोनि सुवासिनींसी । देई झाली वाण देखा ॥२॥

सुपे चोळी कुंकुमेसी । हळदी काजळ परियेसी । तोडर कंठसूत्रेसी । सुवासिनींसी देतसे ॥३॥

गंधपुष्पादि परिमळेसी । पूजा केली सुवासिनींसी । द्रव्य दिधले अपारेसी । समस्त ब्राह्मणा तये वेळी ॥४॥

नमन करोनि समस्तांसी । निरोप मागतसे हर्षी आपण जाते माहेरासी । लोभ असो द्यावा म्हणतसे ॥५॥

माझा पिता शूलपाणी । उमा गौरी अंतःकरणी । आम्हा बोलाविले सगुणी । प्रेमभावे करूनिया ॥६॥

आली श्रावणी दिपवाळी । आम्ही जातो मातेजवळी । पतीसहित मने निर्मळी । जाते लोभ असो द्यावा ॥७॥

समागमे लोक आपुले । होते जे का सवे आले । त्यांसी सांगतसे बाळे । परतोनि जावे ग्रामासी ॥८॥

पुसता श्वशुरमामेसी । त्याते न सांगावे परियेसी । प्राण देतील आम्हांसी । हत्या तुम्हा घडेल ॥९॥

त्यासी तुम्ही सांगावे ऐसे । क्षेम आहे तीर्थवासे । भीमातीरस्थान ऐसे । श्रीगुरूचे सन्निधानी ॥११०॥

आलो श्रीगुरुदर्शनासी । आरोग्य झाले पतीसी । राहिलो आपण संतोषी । म्हणोनि सांगा घरी आमुचे ॥११॥

ऐसे सांगा श्वशुरमामींसी । आमुचे मातापितयादिकांसी । इष्टजन सोयरियांसी । सांगा येणेपरी तुम्ही ॥१२॥

ऐसे वचन ऐकोन । दुःख पावले सकळ जन । आपण असे हास्यवदन । प्रेताजवळी उभी देखा ॥१३॥

अग्निकुंडी तये क्षणी । घालिताती काष्ठ शेणी । तो आठवण झाली झणी । योगेश्वराचा उपदेश ॥१४॥

मग रुद्राक्ष काढोनिया दोनी । बांधिले प्रेताचिया श्रवणी । कंठसूत्री दोन ठेवोनि । पुसतसे ब्राह्मणांसी ॥१५॥

विनवीतसे द्विजांसी । संकल्प केला म्या मानसी । श्रीगुरुमूर्ति आहे कैसी । आपल्या दृष्टी पाहीन ॥१६॥

दृष्टी देखोनिया स्वामीसी । त्वरित येईन अग्निकुंडापासी । आज्ञा झालिया वेगेसी । त्वरित येईन म्हणतसे ॥१७॥

ऐकोनि तियेचे वचन । बोलताती विद्वज्जन । दहन होता अस्तमान । त्वरित जाउनी तुम्ही यावे ॥१८॥

पुसोनिया विप्रांसी । निघाली नारी संगमासी । जेथे होता ह्रषीकेशी । श्रीनरसिंहसरस्वती ॥१९॥

सर्व येती नरनारी । विप्रमेळा नानापरी । कौतुक पाहती मनोहरी । पतिव्रता स्त्रियेची ॥१२०॥

जाता मार्गी स्तोत्र करी । म्हणे स्वामी नरकेसरी । अभाग्य आपुले पूर्वापरी । म्हणोनि आम्हा अव्हेरिले ॥२१॥

तूचि दाता सर्वेश्वर । शरणागतांचा आधार । ऐसे तुझे ब्रीद थोर । कामी आपण न लाधेची ॥२२॥

हेळामात्रे त्रिभुवनासी । रची स्वामी रजोगुणे सृष्टीसी । सत्त्वगुणे सृष्टीसी । प्रतिपाळिसी तूचि स्वामी ॥२३॥

तमोगुणे निश्चयेसी । प्रलय समस्त जीवांसी । त्रिगुण तूचि होसी । त्रिमूर्ति तूचि देवा ॥२४॥

तुजपाशी सर्व सिद्धि । ओळंघिती तव विधी । देखिली आमुची कुडी बुद्धि । जाणोनि माते अव्हेरिली ॥२५॥

एखादा नर बाधा करी । जाणोनि सांगती राजद्वारी । क्षण न लागता अवसरी । राजा साह्य करी तयांचे ॥२६॥

रोग होता मनुष्यासी । जाऊनिया वैद्यापासी । औषध करी तात्काळेसी । आरोग्य तया होतसे ॥२७॥

तू त्रिमूर्तीचा अवतार । ख्याति झाली अपरंपार । सर्व भक्तजना आधार । म्हणोनि सेविती सकळ जन ॥२८॥

अपराध आपण काय केले । भेटीसी वीस गावे आले । मातापिता विसरले । तुझ्या ध्याने स्वामिया ॥२९॥

होसी तूचि मातापिता । म्हणोनि आल्ये धावता । भेटी होता आरोग्यता । पतीस व्हावी म्हणोनिया ॥१३०॥

आपुले समान असती नारी । त्या नांदता पुत्रपौत्री । आपण झाल्ये दगडापरी । पुत्र नाही आपणासी ॥३१॥

पति आपुला सदा रोगी । कैचा पुत्र आपणालागी । तरी याचि काम्यालागी । निघोनि आल्ये स्वामिया ॥३२॥

आरोग्य होईल पतीसी । पुत्र होतील आपणासी । आशा धरून मानसी । आल्ये स्वामी कृपासिंधु ॥३३॥

पुरले माझे मनोरथ । आरोग्य झाला प्राणनाथ । पुत्र झाले बहुत । नवल झाले स्वामिया ॥३४॥

मनोरथ पावला सिद्धीसी । म्हणोनि आल्ये पुसावयासी । जाते आता परलोकासी । कीर्ति तुझी घेवोनि ॥३५॥

ऐशा परी ध्यान करीत । आली अमरजासंगमी त्वरित । वृक्ष असे अश्वत्थ । देखती झाली स्वामिया ॥३६॥

उभी ठाकोनिया दुरी । तया साष्टांग नमन करी । श्रीगुरु म्हणे त्या अवसरी । सुवासिनी होय ध्रुव ॥३७॥

ऐसे म्हणता मागुती । नमन करी एकभक्ती । पुनरपि स्वामी तेणेच रीती । अष्टपुत्रा होय म्हणतसे ॥३८॥

ऐसे ऐकोनिया वचन । हास्य करिती सकळ जन । सांगताती विस्तारोन । गुरूलागी सत्वर ॥३९॥

विप्र म्हणती स्वामीसी । इचा पति पंचत्वासी । पावला परंधामासी । सुवासिनी केवी होय ॥४०॥

प्रेत नेले स्मशानासी । ही आली सहगमनासी । निरोप घ्यावया तुम्हापासी । आली असे स्वामिया ॥४१॥

तुमचा निरोप घेवोनि । अग्निकुंडा जावोनि । समागमे पतिशयनी । दहन करणे तियेसी ॥४२॥

ऐकोनि त्याचे वचन । श्रीगुरु म्हणती हासोन । इचे स्थिर अहेवपण । मरण केवी घडे इसी ॥४३॥

गुरु म्हणती जा वेळी । आणा प्रेत आम्हाजवळी । प्राण गेला कवणे वेळी । पाहू म्हणती अवधारा ॥४४॥

श्रीगुरु म्हणती द्विजांसी । आमुचे बोल जहाले इसी । अहेवपण स्थिर इसी । संदेह न धरावा मनात ॥४५॥

या बोलाचा निर्धारू । करील आता कर्पूरगौरू । नका प्रेत संस्कारू । आणा प्रेत आम्हांजवळी ॥४६॥

श्रीगुरूचा निरोप होता । आणो गेले धावत प्रेता । पहाती लोक कौतुका । अभिनव म्हणताती ॥४७॥

इतुके होता ते अवसरी । आले विप्र तेथवरी । पूजा करिती मनोहरी । श्रीगुरुची भक्तीने ॥४८॥

रुद्रसूक्त म्हणोनि । अभिषेक करिती श्रीगुरुचरणी । षोडशोपचारी विस्तारोनि । पूजा करिती भक्तीने ॥४९॥

तीर्थपूजा नानापरी । पूजा करिती उपचारी । इतुकीया अवसरी । घेउनी आले प्रेतासी ॥१५०॥

प्रेत आणोनिया देखा । ठेविले श्रीगुरुसंमुखा । श्रीगुरु म्हणती विप्रलोका । सोडा वस्त्र दोर त्याचे ॥५१॥

चरणतीर्थ त्यावेळी । देती तया विप्रांजवळी । प्रोक्षा म्हणती तात्काळी । प्रेत सर्वांगी स्नपन करा ॥५२॥

श्रीगुरुनिरोपे ब्राह्मण । प्रेतासी करिती तीर्थस्नपन । अमृतदृष्टीसी आपण । पाहती प्रेत अवधारा ॥५३॥

पाहता सुधादृष्टीकरून । प्रेत झाले संजीवन । उठोनि बैसे तत्क्षण । अंग मुरडीत परियेसा ॥५४॥

नग्न म्हणुनी लाजत । प्रेत झाले सावचित्त । नवे वस्त्र नेसत । येवोनि बैसे एकीकडे ॥५५॥

बोलावोनि स्त्रियेसी । पुसतसे विस्तारेसी । कोठे आणिले मजसी । यतीश्वर कोण सांगे ॥५६॥

इतुके लोक असता का । का वो तू न करसी चेता । निद्रा आली मदोन्मत्ता । म्हणोनि सांगे स्त्रियेसी ॥५७॥

ऐकून पतीचे वचन । सांगती झाली विस्तारून । उभी राहून दोघेजण । नमन करिती श्रीगुरूसी ॥५८॥

चरणी माथा ठेवून । स्तोत्र करिती दोघेजण । पहाती लोक सर्व जन । महा आनंद प्रवर्तला ॥५९॥

म्हणती पापरूपी आपण । पाप केले दारुण । पापापासाव अनुसंधान । जन्म जहालो परियेसी ॥१६०॥

दुर्बुद्धीने वर्तलो । पापसागरी बुडालो । तुझे चरण विसरलो । त्रयमूर्ती जगद्‍गुरु ॥६१॥

सकळ जीवमात्रांसी । रक्षिता शंकर तू होसी । ख्याति तव त्रिभुवनासी । शरणागता रक्षिसी ॥६२॥

त्राहि त्राहि जगद्‍गुरु । विश्वमूर्ति परात्परु । ब्रह्मा विष्णु शंकरु । सच्चिदानंदस्वरूप तू ॥६३॥

त्राहि त्राहि विश्वकर्ता । त्राहि त्राहि जगद्‍भर्ता । कृपासागरा जगन्नाथा । भक्तजनविश्रामा ॥६४॥

जय जयाजी गुरुमूर्ति । जटाजूट पशुपति । अवतरलासी तू क्षिती । मनुष्यदेह धरूनिया ॥६५॥

त्राहि त्राहि पिनाकपाणि । त्राहि देवा तू शिरोमणि । भक्तजन पाळोनि । रक्षितोसी निरंतर ॥६६॥

सर्वा भूती तूचि वससी । नमन तुझे चरणांसी । मज ऐसे गमलासी । मातारूप वर्तत तू ॥६७॥

त्रिभुवनी तव करणी । माथा ठेविला तुझे चरणी । निश्चय केला माझे मनी । पुनर्जन्म नव्हे आता ॥६८॥

विश्वकारण करिसी । हेळामात्रे सृष्टि रचिसी । मज ऐसे गमलासी । अज्ञानरूपे वर्तत ॥६९॥

तुझे न ऐके एखादा जरी । कोपसी त्वरित त्यावरी । माझे मनी येणेपरी । निष्कलंक तू दिसतोसी ॥१७०॥

क्रोध नाही तुझे मनी । आनंदमूर्ति तूचि सहस्त्रगुणी । भक्तजना संरक्षणी । कृपासागर स्वामिया ॥७१॥

जीवमात्रा कृपा करिसी । शरणागताते रक्षिसी । इहपर सौख्याते देसी । चतुर्विध पुरुषार्थ ॥७२॥

तूचि करुणेचा सागरू । चिन्मात्रा अगोचरू । श्रीनरसिंहसरस्वती गुरु । क्षमा करणे स्वामिया ॥७३॥

ऐसी नानापरीसी । स्तोत्रे केली श्रीगुरूसी । श्रीगुरुमूर्ति संतोषी । आश्वासिती तये वेळी ॥७४॥

अष्ट पुत्र पूर्णायुषी । होतील सत्य तुजसी । हो का श्रीमंत अतिहर्षी । गेले तुमचे पूर्वदोष ॥७५॥

चतुर्विध पुरुषार्थ । लभ्य झाले तुम्हांसी यथार्थ । सांडोनि संदेह त्वरित । सुखे असा म्हणती गुरु ॥७६॥

इतुके होता ते अवसरी । मिळाल्या होत्या नरनारी । जयजयकार अपरंपारी । प्रवर्तला तये वेळी ॥७७॥

नमन करिती सकळ जन । स्तोत्र करिताती गायन । करिताती नीरांजन । जयजयकार प्रवर्तला ॥७८॥

तयामध्ये विप्र एक । होता धूर्त कुबुद्धिक । आपुले मनी आणोनि तर्क । श्रीगुरूसी पुसतसे ॥७९॥

विप्र म्हणे श्रीगुरूसी । विनंती स्वामी परियेसी । संशय आमुचे मानसी । होत आहे स्वामिया ॥१८०॥

वेदशास्त्रे पुराणे । बोलताती सनातने । ब्रह्मलिखित सत्य जाणे । म्हणोनि वाक्य निर्धारी पा ॥८१॥

घडला नाही अपमृत्यु यासी । दिवामरण परियेसी । आला कैसा जीव यासी । ब्रह्मलिखित सत्य मिथ्या ॥८२॥

न कळे याच्या अभिप्राया । निरोपावे गुरुराया । गुरु म्हणती हासोनिया । तया मूर्ख ब्राह्मणासी ॥८३॥

गुरु म्हणती तयासी । सांगेन तुज विस्तारेसी । पुढील जन्माच्या आयुष्यासी । उसने घेतले परियेसा ॥८४॥

आम्ही तया बह्मदेवासी । मागून घेतले करुणेसी । पुढले जन्मी परियेसी । वर्षे तीस संख्या पै ॥८५॥

भक्तजन रक्षावयासी । मागून घेतले ब्रह्मदेवासी । म्हणून सांगती विस्तारेसी । तया विप्रवर्गाते ॥८६॥

तटस्थ झाले सकळ जन । साष्टांग करिती नमन । गेले आपुलिया भुवना । ख्याति झाली चहू राष्ट्रा ॥८७॥

पतिव्रतेने पतीसहित । स्नान केले संगमात । अंतःकरणी संतोष बहुत । पूजा करिती भक्तीसी ॥८८॥

अपार द्रव्य वेचोनि । विप्र तोषवोनि आराधनी । सूर्य जाता अस्तमानी । येती गुरूच्या मठासी ॥८९॥

स्त्रीपुरुष नमस्कार । करिताती वारंवार । पूजासामग्री उपचार । आरती करिती श्रीगुरूसी ॥१९०॥

सिद्ध म्हणे नामधारका । पुढे अपूर्व वर्तले ते ऐका । कथा असे अपूर्व देखा । सांगेन ऐका एकचित्ते ॥९१॥

म्हणे सरस्वतीगंगाधर । सांगे गुरुचरित्र विस्तार । ऐकता पावन मनोहर । सकळाभीष्टे पावती ॥९२॥

इति श्रीगुरुचरित्रामृत । उठविले विप्राचे प्रेत । सौभाग्य देवोनि अद्‌भुत । परम तयासी तोषविले ॥१९३॥

इति श्रीगुरुचरित्रामृते परमकथाकल्पतरौ । श्रीनृसिंहसरस्वत्युपाख्याने सिद्धनामधारकसंवादे प्रेतसंजीवनं नाम द्वात्रिंशोऽध्यायः ॥३२॥

श्रीगुरुदत्तात्रेयार्पणमस्तु ॥ श्रीगुरुदेव दत्त ॥ ओवीसंख्या १९३ ॥

Thursday, January 27, 2011

Gurucharitra - Adhyay 31

Chapter 31 She is explained the Pativrata-dharma - the code of behavior of a devoted wife.

CHAPTER 31
Code of Woman's Behaviour.

Hearing the advice, the young wife requested the Sanyasi to tell her how she should behave.

The Sanyasi explained to her the code of female behaviour. He said , 'This code is mentioned in the Kashi Khand of the Skand Purana. Agasti Muni lived in Kashi. His wife Lopamudra was a great devoted wife. Vindhyagiri(mountain) was a disciple of Agasti. Once Narad came to Vindhya and said, 'you are praise worthy in all respects, but there is only one thing wanting in you. You are not as high as Merugiri.'

Hearing this, Vindhya got enraged and began to grow. He grew so high that he touched the sky. Due to this, the entire country in the sough of Vindhya plunged into darkness. Consequently the Brahmins could not observe their daily rites and sacrifices. The Rishis told this to Indra, who went to Brahmadeo & narrated this to him. Brahmadeo said,'Agasti is the Guru of Vindhyagiri. Send him southwards. Seeing Agasti Vindhya will come down to bow to him. Agasti should then ask him to be in that very position and not grow high. In this way this calamity can be removed.'

Indra, accompanied by Brahaspati and othr gods, came to Agasti at Kashi. they worshipped Agasti and Lopamudra and praised them. At that time Brahspati (Guru of the Gods) narratd the code of behavior of a devoted wife. He said, 'Arundhati, Savitri, Ansuya, Lakshmi, Parwati, Shantarupa, Menka, Suniti, Sandhyadevi , Suryakanta, Swahadevi have all been devoted wives. So is Lopamudra a great devoted wife. Every devoted wife dines after her husband has dined. She respects the guests, and the elders and greets her husband, when he comes from outside. She does not disobey her husband. She worships her husband thinking him to be Shri Shankar. She serves him in the night and goes to sleep after her husband has slept. She gets up before her husband, cleans the courtyard and sprinkles it with water. After bath she worships her husband and takes his teerth(Toe dipped water.). She dresses and wears ornaments when her husband is at home. When he goes out, she does not have a make up Even if the husband speaks harshly to her, she does not retort. She does not abuse him. When he comes home she greets him and asks him what he wants. A devoted wife, when she goes out, does not look at other persons and returns home soon.

She not observe any vrat or fast or does not give any thing in charity without the permission of her husband. If there is some function, fair or ceremony in the town, she does not go without the husband's instructions. If the husband is happy, she is not dejected and if he is in grief, she will not come joyful. If she is in monthly course, she does not come in front of her husband and does not hear the Vedas. After bath on the fourth day, she gives company to her husband and in his absence she only sees the Sun. She applies halad-kunkum-kajal and wears the mangalsutra round her neck, bangles on her wrists for the long life of her husband. She does not make friendship with the washerwomen, concubines, atheists and those who cajole their husbands.

A woman should not live deserting her mother and father-in-laws, brother-in-law, brother and sisters. She should not bather putting off all her clothes. She should not sit on grinding stone or mortar-pestle. She should not argue with her husband. She should not behave in such a way that he would he displeased. Even if the husband is moneyless, miserable, weak, diseased or thoughtless the wife should consider his as god and be obedient to him. She should not compare him with other rich and strong persons and censure him. Devoted service of the wife to her husband pleases Trimurti Dattatraya.

A woman retorting angrily to her husband becomes a dog, fox or dumb or pauper in seven lives. Even if the husband is weak, he should not be disregarded. She should not speak loudly or laugh in presence of the elders. She should not look towards other persons with lust. If she she does so, she is degraded morally. A husband is the soul of his wife. She is regarded auspicious as long as her husband is alive. After the husband's death, she is regarded inauspicious. While going to some place, if a widow is seen, it is considered inauspicious except to her own son.

If the wife observes, 'Sati' i.e. she burns herself with the dead body of her husband, she attains all glory. She liberates the persons of 42 generations(21 of the husband and 21 paternal). If the husband is sinful, still she takes him to heaven Yama's servants also are afraid of a 'Sati'. The virtue of going 'sati' is immense. On the contrary if a woman is adulterous, she sends her 42 generations to the hell. Those who have a Sati in their homes, are really fortunate. They attain four valours(Purusharthas). Their acts are virtuous. That home is like a forest, which is without a Sati.

In this way Brahaspati told Lopamudra regarding the behavior of a devoted wife. The same was narrated by the Sanyasi to the mourning woman.'

श्रीगणेशाय नम: ।

सिध्द म्हणे नामधारका । पुढें अपूर्व झालें ऐका । योगेश्वर कारणिका । सांगे स्त्रियांचे धर्म सकळ ॥१॥

योगेश्वर म्हणती स्त्रियेसी । आचार स्त्रियांचे पुससी । सांगेन तुज विस्तारेंसी । भवसागर तरावया ॥२॥

पति असतां कवण धर्म । अथवा मेलिया काय कर्म । उभयपक्षी विस्तारोन । सांगेन ऐकचित्ते ॥३॥

कथा स्कंदपुराणांत । काशीखंडीं विस्तृत । स्त्रियांचे धर्म बहुत । एकचित्तें ऐकावे ॥४॥

अगस्ति ऋषि महामुनि । जो का काशीभुवनीं । लोपमुद्रा महाज्ञानी । त्याची भार्या परियेसा ॥५॥

पतिव्रताशिरोमणि। दुजी नव्हती आणिक कोणी । असतां तेथें वर्तमानी । झाले अपूर्व परियेसा ॥६॥

त्या अगस्तिच्या शिष्यांत । विंध्य नामें असे विख्यात । पर्वतरूपें असे वर्तत । होता भूमीवर देखा ॥७॥

विध्याचळ म्हणिजे गिरी । अपूर्व वनें त्यावरी । शोभायमान महाशिखरी । बहु रम्य परियेसा ॥८॥

ब्रह्मर्षि नारदमुनि । हिंडत गेला तये स्थानीं । संतोष पावला पाहोनि । स्तुति केली तये वेळी ॥९॥

नारद म्हणे विंध्यासी । सर्वात श्रेष्ठ तूं होसी । सकळ वृक्ष तुजपासीं । मनोरम्य स्थळ तुझें ॥१०॥

परी एक असे उणें । मेरुसमान नव्हेसी जाणें स्थळ स्वल्प या कारणें । महत्व नाहीं परियेसा ॥११॥

ऐसें म्हणतां नारदमुनि । विंध्याचळ कोपोनि । वाढता झाला ते क्षणी । मेरुपरी होईन म्हणे ॥१२॥

वाढे विंध्याचळ देखा । सूर्यमंडळासंमुखा । क्रमांतरें वाढतां ऐका । गेला स्वर्गभुवनासी ॥१३॥

विंध्याद्रीच्या दक्षिण भागासी । अंधकार अहर्निशीं । सूर्यरश्मी न दिसे कैशीं । यज्ञादि कर्मे राहिलीं ॥१४॥

ऋषि समस्त मिळोनि । विनवूं आले इंद्रभुवनी । विध्याद्रीची करणी । सांगते झाले विस्तारें ॥१५॥

इंद्र कोपे तये वेळी । गेला तया ब्रह्मयाजवळी । सांगितला वृत्तान्त सकळी । तया विंध्य पर्वताचा ॥१६॥

ब्रह्मा म्हणे इंद्रासी । आहे कारण आम्हांसी । अगस्ति असे पुरीं काशी । त्यासी दक्षिण दिशे पाठवावें ॥१७॥

दक्षिण दिशा भुमीसी । अंधार पडिला परियेसी । या कारणें अगस्तीसी । दक्षिण दिशे पाठवावें ॥१८॥

अगस्तीचा शिष्य देखा । विंध्याचल आहे जो कां । गुरु येतां संमुखा । नमितां होई दंडवत ॥१९॥

सांगेल अगस्ति शिष्यासी । वाढों नको म्हणेल त्यासी । गमन करितां शिखरेसी । भूमीसमान करील ॥२०॥

या कारणें तुम्ही आतां । काशीपुरा जावें तत्त्वतां । अगस्तीतें नमतां । दक्षिणेसी पाठवावें ॥२१॥

येणेंपरी इंद्रासी । सांगे ब्रह्मदेव हर्षी । निरोप घेऊन वेगेंसी । निघता झाला अमरनाथ ॥२२॥

देवासहित इंद्र देखा । सवें बृहस्पति ऐका । सकळ ऋषि मिळोनि देखा । आले काशी भुवनासी ॥२३॥

अगस्तीच्या आश्रमासी । पातले समस्त इंद्र ऋषि । देवगुरु महाऋषि । बृहस्पति सवें असे ॥२४॥

देखोनिया अगस्ति मुनि । सकळांतें अभिवंदोनि । अर्ध्यपाद्य देउनी । पूजा केली भक्तीनें ॥२५॥

देव आणि बृहस्पति । अगस्तीची करिती स्तुति । आणिक सवेंचि आणिती । लोपामुद्रा पतिव्रता ॥२६॥

देवगुरु बृहस्पति । सांगे पतिव्रताख्याति । पूर्वी पतिव्रता बहुती । लोपमुद्रासरी नव्हती ॥२७॥

अरुंधती सावित्री सती । अनुसया पतिव्रती । शांडिल्याची पत्नी होती । पतिव्रता विख्यात ॥२८॥

लक्ष्मी आणि पार्वती । शांतरूपा स्वयंभुपत्नी । मेनिका अतिविख्याती । हिमवंताची प्राणेश्वरी ॥२९॥

सुनीती ध्रुवाची माता । संज्ञादेवी सुर्यकांता । स्वाहादेवी विख्याता । यज्ञपुरुषप्राणेश्वरी ॥३०॥

यांहूनि आणिक ख्याता । लोपामुद्रा पतिव्रता । ऐका समस्त देवगण म्हणतां । बृहस्पति सांगतसे ॥३१॥

पतिव्रतेचें आचरण । सांगे गुरु विस्तारोन । पुरुष जेवितां प्रसाद जाण । मुख्य भोजन स्त्रियेसी ॥३२॥

आणिक सेवा ऐशी करणें । पुरुष देखोनि उभें राहणें । आज्ञेविण बैसों नेणे । अवज्ञा न करणें पतीची ॥३३॥

दिवस अखंड सेवा करणे अतिथि येतां पूजा करणें । पतिनिरोपावीण न जाणें । दानधर्म न करावा ॥३४॥

पतीची सेवा निरंतरीं । मनीं भाविजे हाचि हरि । शयनकाळी सर्व रात्रीं । सेवा करावी भक्तींसी ॥३५॥

पति निद्रिस्त झाल्यावरी । आपण शयन कीजे नारी । चोळी तानवडे ठेवावीं दुरी । तेणें पुरुषशरीर स्पर्शू नये ॥३६॥

स्पर्शे चोळी पुरुषासी । हानि होत आयुष्यासी । घेऊं नये नांव त्यासी । पति-आयुष्य उणें होय ॥३७॥

जागृत न होतां पति ऐका । पुढें उठीजे सती देखा । करणें सडासंमार्जन निका । करणें निर्मळ मंगलप्रद ॥३८॥

स्नान करूनि त्वरित । पूजूनि घ्यावें पतितीर्थ । चरणी मस्तक ठेवोनि यथार्थ । शिवासमान भावावें ॥३९॥

असतां ग्रामीं गृहीं पुरुष । सर्व शृंगार करणें हर्ष । ग्रामा गेलिया पुरुष । शृंगार आपण करुं नये ॥४०॥

पति निष्ठुर बोले जरी । आपण कोप कदा न करी । क्षमा म्हणोनी चरण धरी । राग न धरी मनांत ॥४१॥

पति येतां बाहेरुनी । सामोरी जाय तेक्षणी । सकळ कामें त्यजूनि । संमुख जाय पतिव्रता ॥४२॥

काय निरोप म्हणोनि । पुसावें ऐसें वंदोनि । जें वसे पतीच्या मनीं । त्याचपरी रहाटे ॥४३॥

पतिव्रतेचें ऐसें लक्षण । सांगेन ऐका देवगण । बहिर्द्वारी जातां जाण । अनेक दोष परियेसा ॥४४॥

बहिर्द्वारीं जाणें जरी । पाहूं नये नरनारीं । सवेंचि परतावें लवकरी । आपुले गुही असावें ॥४५॥

जरी पाहे बहिद्वारीं । उलूकयोनी जन्मे नारी । याच प्रकारे निर्धारी । पातिव्रत्य लोपामुद्रेचें ॥४६॥

लोपामुद्रा पतिव्रता । बाहेर न वचे सर्वथा । प्रात:काळ जो का होता । सडासंमार्जन करीतसे ॥४७॥

देवउपकरणी उजळोनि । गंधाक्षतांदि करूनि । पुष्पवाती पंचवर्णी । रंगमाळा देवांसी ॥४८॥

अनुष्ठानाहूनि पति येतां । सकळ आयती करी तत्त्वतां । धरोनि पतीच्या चित्ता । पतीसवें रहाटे ती ॥४९॥

पुरुषाचें उच्छिष्ट भोजन । मनोभावें करणें आपण । नसतां पुरुष ग्रामीं जाण । घ्यावा अतिथिधेनुप्रसाद ॥५०॥

अतिथीसी घालावे अन्न । अथवा धेनूतें पूजोन । भोजन करावें सगुण । पतिव्रता परियेसा ॥५१॥

गृह निर्मळ निरंतर करी । निरोपावेगळा धर्म न करी । व्रतोपवास येणेपरी । निरोपावेगळे न करी जाणा ॥५२॥

उत्साह होता नगरात । कधी पाहू न म्हणत । तीर्थयात्राविवाहार्थ । कधीही न वचे परियेसा ॥५३॥

पुरुष संतोषी असता जरी । दुश्चित नसावी त्याची नारी । पुरुष दुश्चित असता जरी । आपण संतोषी असो नये ॥५४॥

रजस्वला झालिया देखा । बोलो नये मौन्य निका । नायकावे वेद ऐका । मुख पुरुषा दाखवू नये ॥५५॥

ऐसे चारी दिवसांवरी । आचरावे तिये नारी । सुस्नात होता ते अवसरी । पुरुषमुख अवलोकिजे ॥५६॥

जरी नसे पुरुष भवनी । त्याचे रूप ध्यावे मनी । सूर्यमंडळ पाहोनि । घरात जावे पतिव्रते ॥५७॥

पुरुषआयुष्यवर्धनार्थ । हळदीकुंकुम लाविजे ख्यात । सेंदूर काजळ कंठसूत्र । फणी माथा असावी ॥५८॥

तांबूल घ्यावे सुवासिनी । असावी तिचे माथा वेणी । करी कंकणे तोडर चरणी । पुरुषासमीप येणेपरी ॥५९॥

न करी इष्टत्व शेजारणीशी । रजकस्त्रीकुंटिणीसी । जैनस्त्रीद्रव्यहीनेसी । इष्टत्व करिता हानि होय ॥६०॥

पुरुषनिंदक स्त्रियेसी । न बोलावे तियेसी । बोलता दोष घडे तिसी । पतिव्रतालक्षण ॥६१॥

सासू श्वशुर नणंद वहिनी । दीरभावाते त्यजुनी । राहता वेगळेपणी । श्वानजन्म पावती ॥६२॥

अंग धुवो नये नग्नपणे । उखळमुसळावरी न बैसणे । पाई विवरल्यावीण जाणे । फिरू नये पतिव्रते ॥६३॥

जाते उंबर्‍यावरी देखा । बैसो नये वडिलांसमुखा । पतिव्रतालक्षण ऐका । येणेपरी असावे ॥६४॥

पतीसवे विवाद । करिता पावे महाखेद । पतिअंतःकरणी उद्वेग । आपण कदा करू नये ॥६५॥

जरी असे अभाग्य पुरुष । नपुसक जरी असे देख । असे व्याधिष्ठ अविवेक । तरी देवासमान मानावा ॥६६॥

तैसा पुरुष असेल जरी । तोचि मानावा हरि । त्याचे बोलणे रहाटे तरी । परमेश्वरा प्रिय होय ॥६७॥

पतीचे मनी जी आवडी । तैसीच ल्यावी लेणी लुगडी । पति दुश्चित्त असता घडी । आपण श्रृंगार करू नये ॥६८॥

सोपस्कार पाहिजे जरी । न सांगावे आपण नारी । असता कन्या पुत्र जरी । तयामुखी सांगावे ॥६९॥

जरी नसेल जवळी कोण । वस्तूची दाखवावी खूण । अमुक पाहिजे म्हणोन । निर्धार करोनि न सांगिजे ॥७०॥

जितुके मिळाले पतीसी । संतुष्ट असावे मानसी । समर्थ पाहोनि कांक्षेसी । पतिनिंदा करू नये ॥७१॥

तीर्थयात्रे जाती लोक । म्हणूनि न गावे कौतुक । पुरुषाचे पादोदक । तेचि तीर्थ मानावे ॥७२॥

भागीरथीसमान देख । पतिचरणतीर्थ अधिक । पतिसेवा करणे मुख । त्रयमूर्ति संतुष्टती ॥७३॥

व्रत करणे असेल मनी । ते पुरुषा करावे पुसोनि । आत्मबुद्धी करिता कोणी । पति-आयुष्य उणे होय ॥७४॥

आणिक जाय नरकाप्रती । पति घेवोनि सांगाती । ऐसे बोलती वेदश्रुति । बृहस्पति सांगतसे ॥७५॥

पतीस क्रोधे उत्तर देती । श्वानयोनी जन्म पावती । जंबुक होवोनि भुंकती । ग्रामासन्निध येऊन ॥७६॥

नित्य नेम करणे नारी । पुरुष-उच्छिष्ट भोजन करी । पाद प्रक्षालोनि तीर्थधारी । घेवोनि तीर्थ जेवावे ॥७७॥

पति प्रत्यक्ष शंकर । काम्य होती मनोहर । पावे ती वैकुंठपुर । पतिसहित स्वर्गभुवना ॥७८॥

जावो नये वनभोजनासी । अथवा शेजारीगृहासी । इष्टसोयरे म्हणोनि हर्षी । प्रतिदिनी न जावे ॥७९॥

आपुला पुरुष दुर्बल किती । समर्थाची न करावी स्तुति । पति असता अनाचाररीती । आपण निंदा करू नये ॥८०॥

कैसा तरी आपुला पति । आपण करावी त्याची स्तुति । तोचि म्हणावा लक्ष्मीपति । एकभावे करोनिया ॥८१॥

सासूश्वशुर पुरुषांपुढे । नेटे बोलो नये गाढे । हासो नये त्यांपुढे । पति-आयुष्य उणे होय ॥८२॥

सासूश्वशुर त्यजून आपण । वेगळे असू म्हणे कवण । ऋक्षयोनी जन्मोन । अरण्यात हिंडेल ॥८३॥

पुरुष कोपे मारी जरी । मनी म्हणे हा मरो नारी । जन्म पावेल योनी व्याघ्री । महाघोर अरण्यात ॥८४॥

पर पुरुषाते नयनी पाहे । उपजता वरडोळी होय । पुरुषा वंचूनि विशेष खाय । ग्रामसूकर होय ती ॥८५॥

तोही जन्मी सोडोनि । उपजे वाघुळाचे योनी । आपुली विष्ठा आपण भक्षुनी । वृक्षावरी लोंबतसे ॥८६॥

पतिसंमुख निष्ठुर वचनी । उत्तर देती कोपोनि । उपजे मुकी होऊनि । सप्तजन्म दरिद्री ॥८७॥

पुरुष दुजी पत्‍नी करी । तिसी आपण वैर धरी । सप्त जन्मांवरी । दुर्भाग्यता होय अवधारा ॥८८॥

पुरुषावरी दुसरिया । दृष्टि ज्या करिती आवडिया । पतिता घरी जन्म पावोनिया । दुःखे सदा दारिद्र्य भोगिती ॥८९॥

पुरुष येता बाहेरुनी । संमुख जावे भामिनी । उदके पाद प्रक्षालुनी । विंझणा वारिजे श्रमहार ॥९०॥

पादसंवाहन भक्तीसी । मृदु वाक्य बोलिजे पतीसी । पुरुष होता संतोषी । त्रिमूर्ति संतोषती ॥९१॥

काय देती माता पिता । नेदी इष्टवर्ग बंधु भ्राता । इहपराची जोडी देता । पुरुष नारीचा देव जाण ॥९२॥

गुरु देव तीर्थे समस्ती । सर्व जाणावा आपुला पति । ऐसा निश्चय ज्यांच्या चित्ती । पतिव्रता त्याचि जाणा ॥९३॥

जीव असता शरीरासी । पवित्र होय समस्तांसी । जीव जाता क्षणे कैसी । कदा प्रेता नातळती ॥९४॥

तैसा पति प्राण आपला । पति नसता अशुचि तिला । या कारणे पतिच सकळा । प्राण आपुला जाणावा ॥९५॥

पति नसता स्त्रियेसी । सर्व अमंगळ परियेसी । विधवा म्हणजे प्रेतासरसी । अपत्य नसता अधिक जाण ॥९६॥

ग्रामास जाता परियेसी । विधवा भेटता संमुखेसी । मरण सांगे सत्य त्यासी । पुत्रासी अशुभ नव्हे जाणा ॥९७॥

माता विधवा असे जरी । पुत्रासी मंगळ शकुन करी । पुत्राविण विधवा नारी । नमन तिसी करू नये ॥९८॥

तिच्या आशीर्वादे आपण । मंगळ न होय सत्य जाण । तिचा हो का शाप मरण । तिसी कोणी बोलू नये ॥९९॥

या कारणे पतिव्रता । बरवे पुरुषासवे जाता । सर्व वैभव देहासहिता । केवी जाई परियेसा ॥१००॥

चंद्रासवे चांदणी जैसी । मेघासवे वीज कैसी । मावळता सवेचि जातसे । पतीसवे तैसे जावे ॥१॥

सहगमन करणे मुख्य जाण । थोर धर्मश्रुतीचे वचन । पूर्वज बेचाळीस उद्धरण । पतिव्रताधर्माने ॥२॥

पुरुष प्रेत झालियावरी । सहगमना जाता ते नारी । एकेक पाउली निर्धारी । अश्वमेघसहत्रपुण्य ॥३॥

पापी पुरुष असेल जाण । त्यासी आले जरी मरण । यमदूत नेती बांधून । नरकाप्रती परियेसा ॥४॥

पतिव्रता त्याची नारी । जरी सहगमन करी । जैसी सर्पासी नेती घारी । तैसी पतीते स्वर्गा नेई ॥५॥

सहगमन केलियावरी । पाहूनि यमदूत पळती दूरी । पतीसी सोडोनि सत्वरी । जाती यमदूत आपले पुरासी ॥६॥

पतिव्रताशिरोमणी । बैसविती विमानी । पावविती स्वर्गभुवनी । देवांगना ओवाळिती ॥७॥

यमदूत त्वरे पळती । काळाची न चाले ख्याती । पतिव्रता देखताचि चित्ती । भय वाटे म्हणताती ॥८॥

सूर्य भितो देखून तियेसी । तपतो तेजे मंदेसी । अग्नि भिउनी शांतीसी । उष्ण तिसी होऊ न शके ॥९॥

नक्षत्रे भिती पाहता तियेसी । आपुले स्थान घेईल ऐसी । जाय स्वर्गभुवनासी । पतीसहित परियेसा ॥११०॥

येणेपरी स्वर्गभुवनी । जाय नारी संतोषोनि । आपुले पतीस घेऊनि । राहे स्वर्गी निरंतर ॥११॥

तीन कोटि रोम तिसी । स्वदेह देता अग्नीसी । त्याची फळे असती कैशी । एकचित्ते ऐकावे ॥१२॥

एकेक रोम रोमासी । स्वर्गी राहे शतकोटि वर्षी । पुरुषासवे स्वानंदेसी । पतिव्रता राहे तेथे ॥१३॥

ऐसे पुण्य सहगमनासी । कन्या व्हावी ऐशी वंशी । बेचाळीस कुळे कैसी । घेऊन जाय स्वर्गाते ॥१४॥

धन्य तिची मातापिता । एकवीस कुळे उद्धरिता । धन्य पुरुषवंश ख्याता । बेचाळीस उद्धरिले ॥१५॥

ऐसे पुण्य सहगमनासी । पतिव्रतेच्या संगतीसी । आणिक सांगेन विस्तारेसी । देवगुरु म्हणतसे ॥१६॥

असेल नारी दुराचारी । अथवा व्याभिचारकर्म करी । त्याचे फळ अतिघोरी । एकचित्ते परियेसा ॥१७॥

उभय कुळे बेचाळिस । जरी असतील स्वर्गास । त्यासी घेउनि नरकास । प्रेमे जाय परियेसा ॥१८॥

अंगावरी रोम किती । तितुकी कोटि वर्षे ख्याती । नरकामध्ये पंचे निरुती । तिचे फळ ऐसे असे ॥१९॥

भूमिदेवी ऐसे म्हणे । पतिव्रतेच्या पवित्र चरणे । आपणावरी चालता क्षणे । पुनीत मी म्हणतसे ॥१२०॥

सूर्य चंद्र ऐसे म्हणती । आपली किरणे ज्योती । जरी पतिव्रतेवरी पडती । तरी आपण पावन होऊ ॥२१॥

वायु आणि वरुण । पतिव्रतेचिया स्पर्शाकारणे । पावन होऊ म्हणोन । स्पर्शे पुनीत होती ते ॥२२॥

घरोघरी स्त्रिया असती । काय करावी लावण्यसंपत्ति । जिचेनि वंश उद्धरती । तैसी स्त्री असावी की ॥२३॥

ज्याचे घरी पतिव्रता । दैवे आगळा तो तत्त्वता । करावे सुकृत जन्मशता । तरीच लाभे तैशी सती ॥२४॥

चतुर्विध पुरुषार्थ देखा । स्त्रियेच्या संगती लाघे लोका । पतिव्रता सती अधिका । पुण्यानुसार लाभे जना ॥२५॥

ज्याचे घरी नाही सती । पुण्ये त्यासी काही न घडती । यज्ञादि कर्मे ख्याति । सती असता होती जाण ॥२६॥

सती नसे ज्याचे घरी । त्यासी अरण्य नाही दूरी । वृथा जन्मोनि संसारी । कर्मबाह्य तोचि जाणा ॥२७॥

ऐसी सती मिळे ज्यासी । समस्त पुण्य होय त्यासी । पुत्रसंतान परलोकासी । साधन होय सतीचेनि ॥२८॥

स्त्रियेवीण असेल नर । तयासी न साधे कर्माचार । कर्महीन देव पितर । कर्मार्ह नव्हे कदा ॥२९॥

पुण्य जोदे गंगास्नानी । त्याहूनि पतिव्रतादर्शनी । महापापी होय पावन । सप्त जन्म पुनीत ॥१३०॥

पतिव्रतेचा आचार । सांगे पतिव्रतेसी योगेश्वर । म्हणे सरस्वतीगंगाधर । सांगे बृहस्पति देवगुरु ॥३१॥

सिद्ध म्हणे नामधारकासी । गुरुचरित्र पुण्यराशी । ऐकता पावती सद्गतीसी । म्हणे सरस्वतीगंगाधर ॥३२॥

इति श्रीगुरुचरित्रामृत । पतिव्रतानिरूपण विख्यात । ऐकता होय पुनीत । जे जे चिंतिले पाविजे ॥३३॥

इति श्रीगुरुचरित्रपरमकथाकल्पतरौ श्रीनृसिंहसरस्वत्युपाख्याने सिद्धनामधारकसंवादे पतिव्रताख्यानं नाम एकत्रिंशोऽध्यायः ॥३१॥

ओवीसंख्या ॥१३३॥

श्रीगुरुदत्तात्रेयार्पणमस्तु ॥

Tuesday, January 25, 2011

Gurucharitra - Adhyay 30

Chapter 30 A woman who has lost her husband is condoled and is explained the impermanence of life.

CHAPTER 30

The Death of a Young Brahmin Husband.

When Shri Guru lived at Ganagapur, his name and fame spread all over the country. The desires of all were fulfilled by the favour of Shri Guru.

Gopinath a rich Brahmin lived at Mahur. His issues did not sruvive. Both the Brahmin and his wife were devotees of Shri Datta. They had a son. When he was of 5 years, his thread ceremony was celebrated. When he became twelve years old, his mariage was celebrated. When he was of 16 years, the couple looked very charming. Both loved each other intensely.

Unfortunately the youth fell ill. Many medicines were given. His wife served him devotedly. He could not take full meals. So she also did not take meals. After 3 years he developed consumption. His body emitted foul odour. Even physicians did not like to go near him. But his wife served and nurses him with great devotion. She took only as much food as her husband took. The medicines given to him were also taken by hr. She gave up rich garments and lived a very simple life.

The parents of the couple were rich. Thery were pained to see the sufferings of their son and daughter-in-law. Jap,vrat,charity,sacrifices,feeding of the Brahmins and the poor had been done;but all was futile. All were passing days in grief, relying on the Almighty God.

The youth tried to console his parents and wife in various ways. The wife requested her father and mother-in-law to send then to some good holy place. She said,"My husband would recoup his health ther. Shri Guru Narsinha Saraswati lives at Ganagapur. His name and fame have spread all over the country. Hence send us to him."

The parents managed for their journey to Ganagaour and bade them good bye with heavy hearts. One the way, the youth had tridosh and when they reached Ganagapur, the youth died. The wife wept bitterly. She dashed her head on the ground. The local persons tried to console her but it was in vain. She exclaimed, 'I brought you away from your parents and have been the cause of your death. I have committed a great sin. How can I show my face to them now?" She fell on the dead body and wept. She decided to observe 'sati' and burn herself with the body of her husband.

In the mean while, there arrived a bright looking sanyasi with ash(bhasma) marks on his body, with a wreath of Rudraksh round the neck and locks of hari on his head. Knowing the cause of her mourning, he began to advise her saying, 'Every one gets the fruit of his actions in the past. You need not mourn on the death of this youth. Every one who is born has to die one day or the other. when Ganga is flooded, logs of wood from different places come together and again part. Several birds come for shelter on a tree in the night and fly away in the morning. Similar is a family life. Due to affection, we say my father,mother, husband, son,daughter etc. but just as foam or bubbles in water do not last long, so is the life on this earth. Life is like a dream, so do not mourn.'

श्रीगणेशाय नमः श्रीसरस्वत्यै नमः श्रीगुरुभ्यो नमः

नामधारक शिष्यराणा लागे सिद्धाचिया चरणा विनवीतसे कर जोडून भक्तिभावेकरूनिया ॥१॥

जय जया सिद्धमुनि तूचि तारक भवार्णी अज्ञानतिमिर नासोनि ज्योतिःस्वरूप तूचि होसी ॥२॥

अविद्यामायासागरी बुडालो होतो महापुरी तुझी कृपा जाहली तरी तारिले माते स्वामिया ॥३॥

तुवा दाविला निज-पंथ जेणे जोडे परमार्थ विश्वपालक गुरुनाथ तूचि होसी स्वामिया ॥४॥

गुरुचरित्र सुधारस तुवा पाजिला आम्हांस तृप्त होय गा मानस तृषा आणिक होतसे ॥५॥

तुवा केलिया उपकारासी उत्तीर्ण नव्हे मी वंशोवंशी निजस्वरूप आम्हांसी दाविले तुम्ही सिद्धमुनि ॥६॥

मागे कथा निरोपिलीसी अभिनव जाहले सृष्टीसी पतिताकरवी ख्यातीसी वेद चारी म्हणविले ॥७॥

त्रिविक्रम महामुनेश्वरासी बोधिले ज्ञान प्रकाशी पुढे कथा वर्तली कैशी विस्तारावे दातारा ॥८॥

ऐकोनि शिष्याचे वचन संतोषला सिद्ध आपण प्रेमभावे आलिंगोन आश्वासीतसे तये वेळी ॥९॥

धन्य धन्य शिष्यमौळी तुज लाधले अभीष्ट सकळी गुरूची कृपा तात्काळी जाहली आता परियेसा ॥१०॥

धन्य धन्य तुझी वाणी वेध लागला श्रीगुरुचरणी तूचि तरलासी भवार्णी सकळाभीष्टे साधतील ॥११॥

तुवा पुसिला वृत्तांत संतोष झाला आजि बहुत श्रीगुरुमहिमा असे ख्यात अगम्य असे सांगता ॥१२॥

एकेक महिमा सांगता विस्तार होईल बहु कथा संकेतमार्गे तुज आता निरोपीतसे परियेसी ॥१३॥

पुढे असता वर्तमानी तया गाणगग्रामभुवनी महिमा होतसे नित्यनूतनी प्रख्यातरूप होऊनिया ॥१४॥

त्रयमूर्तीचा अवतार झाला नृसिंहसरस्वती नर महिमा त्याची अपरंपारु सांगता अगम्य परियेसा ॥१५॥

महिमा तया त्रयमूर्तीची सांगता शक्ति आम्हा कैची काया धरूनि मानवाची चरित्र केले भूमीवरी ॥१६॥

तया स्थानी असता गुरु ख्याति झाली अपरांपरु प्रकाशत्व चारी राष्ट्र समस्त येती दर्शना ॥१७॥

येती भक्त यात्रेसी एकोभावे भक्तीसी श्रीगुरुदर्शनमात्रेसी सकळाभीष्ट पावती ॥१८॥

दैन्य पुरुष होती श्रियायुक्त वांझेसी पुत्र होय त्वरित कुष्ठे असेल जो पीडित सुवर्ण होय देह त्याचा ॥१९॥

अक्षहीना अक्ष येती बधिर कर्णी ऐकती अपस्मारादि रोग जाती श्रीगुरुचरणदर्शनमात्रे ॥२०॥

परीस लागता लोहासी सुवर्ण होय नवल कायसी श्रीगुरुकृपा होय ज्यासी सकळाभीष्ट पाविजे ॥२१॥

ऐसे असता वर्तमानी उत्तर दिशे माहुरस्थानी होता विप्र महाघनी नाम तयागोपीनाथ॥२२॥

तया पुत्र होऊनि मरती करी दुःख अनेक रीती दत्तात्रेया आराधिती स्त्रीपुरुष दोघेजण ॥२३॥

पुढे जाहला आणिक सुत तया नाम ठेवितीदत्त असती आपण धनवंत अति प्रीती वाढविले ॥२४॥

एकचि पुत्र तया घरी अति प्रीति तयावरी झाला पाच संवत्सरी व्रतबंध केला तयासी ॥२५॥

वर्षे बारा होता तयासी विवाह करिती प्रीतीसी अतिसुंदर नोवरीसी विचारूनि प्रीतिकरे ॥२६॥

मदनाचे रतीसरसी रूप दिसे नोवरीसी अति प्रीति सासूश्वशुरासी महाप्रेमे प्रतिपाळिती ॥२७॥

दंपती एकचि वयेसी अति प्रिय महा हर्षी वर्धता झाली षोडशी वर्षे तया पुत्रासी ॥२८॥

दोघे सुंदर सुलक्षण एकापरीस एक प्राण विसंबिती क्षण क्षण अतिप्रिय परियेसा ॥२९॥

ऐसी प्रेमे असता देखा व्याधि आली त्या पुरुषा अनेक औषधे देता ऐका आरोग्य नोहे तयासी ॥३०॥

नवचे अन्न तयासी सदा राहे उपवासी त्याची भार्या प्रीतीसी आपण घे सदा अन्न ॥३१॥

पुरुषावरी आपुला प्राण करी नित्य उपोषण पतीस देता औषधे जाण प्राशन करी परियेसा ॥३२॥

येणेपरी तीन वर्षी झाली व्याधि-क्षयासी पतिव्रता स्त्री कैसी पुरुषासवे कष्टतसे ॥३३॥

पुरुषदेह क्षीण झाला आपण तयासरसी अबला तीर्थ घेऊनि चरणकमळा काळ क्रमी तयाजवळी ॥३४॥

दुर्गंधि झाले देह त्याचे जवळी येती वैद्य साचे पतिव्रता सुमन तिचे विसंबेचि क्षणभरी ॥३५॥

जितुके अन्न पतीसी तितुकेचि ग्रास आपणासी जैसे औषध देती त्यासी आपण घेतसे परियेसा ॥३६॥

मातापिता दायाद गोती समस्त तिसी वारिती पतिव्रता ज्ञानवंती ऐके बोल कवणाचे ॥३७॥

दिव्यवस्त्रादि आभरणे त्यजिली समस्त भूषणे पुरुषावरी आपुला प्राण काय सुख म्हणतसे ॥३८॥

उभयतांची मातापिता महाधनिक श्रीमंता पुत्रकन्येसी पाहता दुःख करिती परियेसा ॥३९॥

अनेक जपानुष्ठान मंत्रविद्या महाहवन अपरिमित ब्राह्मणभोजन करविताति अवधारा ॥४०॥

अनेक परीचे वैद्य येती दिव्य रस-औषधे देती शमन नव्हे कवणे रीती महाव्याधीने व्यापिले ॥४१॥

पुसती जाणत्या ज्योतिष्यासि पूजा करिती कुळदेवतांसी काही केलिया पुत्रासी आरोग्य नोहे सर्वथा ॥४२॥

वैद्य म्हणती तये वेळी नव्हे बरवे त्यासी अढळी राखील जरी चंद्रमौळी मनुष्ययत् नव्हे आता ॥४३॥

ऐसे ऐकोनि मातापिता दुःखे दाटली करिती चिंता जय जया जगन्नाथा दत्तात्रेया गुरुमूर्ति ॥४४॥

आराधोनिया तुम्हांसी पुत्र लाधलो संतोषी पापरूप आपणासी निधान केवी राहो पाहे ॥४५॥

एकचि पुत्र आमचे वंशी त्याते जरी राखिसी प्राण देऊ तयासरसी दत्तात्रेया स्वामिया ॥४६॥

ऐसे नानापरी देखा दुःख करिती जननीजनका वारीतसे पुत्र ऐका मातापिता आलिंगोनि ॥४७॥

म्हणे आपुले भोग सरले जितुके ऋण तुम्हा दिधले अधिक कैचे घेऊ भले ऋणानुबंध चुकेचि ॥४८॥

ऐसे ऐकोनि मातापिता दोघे जाहली मूर्च्छागता पुत्रावरी लोळता महादुःखे दाटोनिया ॥४९॥

म्हणती ताता पुत्रराया आमुचीआशा झाली वाया पोषिसी आम्हा म्हणोनिया निश्चय केला होता आपण ॥५०॥

उबगोनिया आम्हांसी सोडूनि केवी जाऊ पाहसी वृद्धाप्यपणी आपणांसी धर्म घडे केवी तुज ॥५१॥

ऐकोनि मातापितावचन विनवीतसे आक्रंदोन करणी ईश्वराधीन मनुष्ययत् काय चाले ॥५२॥

मातापित्यांचे ऋण पुत्रे करावे उत्तीर्ण तरीच पुत्रत्व पावणे नाही तरी दगडापरी ॥५३॥

मातेने केले मज पोषण एके घडीचे स्तनपान उत्तीर्ण नव्हे भवार्ण जन्मांतरी येऊनिया ॥५४॥

आपण जन्मलो तुमचे उदरी कष्ट दाविले अतिभारी सौख्य देखा कवणेपरी ऐसा आपण पापी देखा ॥५५॥

आता तुम्ही दुःख करणे परमार्थी दृष्टी देणे जैसे काही असेल होणे ब्रह्मादिका सुटेचि ॥५६॥

येणेपरी जननीजनका संभाषीतसे पुत्र निका तेणेपरी स्त्रियेसी देखा सांगतसे परियेसा ॥५७॥

म्हणे ऐक प्राणेश्वरी झाले आमुचे दिवस सरी मजनिमित्ते कष्टलीस भारी वृथा गेले कष्ट तुझे ॥५८॥

पूर्वजन्मीचे वैरपण तुजसी होता माझा शीण म्हणोनि तूते दिधले जाण जन्मांतरीचे कष्ट देखा ॥५९॥

तू जरी रहासी आमुचे घरी तुज पोशितील परिकरी तुज वाटेल कष्ट भारी जाई आपुले माहेरा ॥६०॥

ऐसे तुझे सुंदरीपण लाधे आपण दैवहीन राहे तुझे अहेवपण माझे अंग स्पर्शता ॥६१॥

ऐकोनि पतीचे वचन मूर्च्छा आली तत्क्षण माथा लावूनिया चरणा दुःख करी तये वेळी ॥६२॥

म्हणे स्वामी प्राणेश्वरा तुम्ही मज अव्हेरा तुहांसरी दातारा आणिक नाही गति आपणा ॥६३॥

जेथे असे तुमचा देह सवेचि असे आपण पाहे मनी करा संदेह समागमी तुमची आपण ॥६४॥

ऐसे दोघांचिया वचनी ऐकोनिया जनकजननी देह टाकोनिया धरणी दुःख करिती तयेवेळी ॥६५॥

उठवूनिया श्वशुरासी संबोखीतसे सासूसी करा चिंता, हो भरवसी पति आपुला वाचेल ॥६६॥

विनवीतसे तये वेळी आम्हा राखेल चंद्रमौळी पाठवा एखाद्या स्थळी पति आपुला वाचेल ॥६७॥

सांगती लोक महिमा ख्याति नरसिंहसरस्वती श्रीगुरुमूर्ति गाणगापुरी वास करिती तया स्वामी पहावे ॥६८॥

त्याचे दर्शनमात्रेसी आरोग्य होईल पतीसी आम्हा पाठवा त्वरितेसी म्हणोनि चरणा लागली ॥६९॥

मानवली गोष्ट समस्तांसी मातापिताश्वशुरांसी निरोप घेऊनि सकळिकांसी निघती झाली तये वेळी ॥७०॥

तया रोगिया करोनि डोली घेवोनि निघाली ते बाळी विनवीतसे तये वेळी आपले सासूश्वशुरांसी ॥७१॥

स्थिर करूनि अंतःकरण सुखे रहावे दोघेजण पति असे माझा प्राण राखील माझे कुळदैवत ॥७२॥

म्हणोनि सासूश्वशुरांसी नमन करी प्रीतीसी आशीर्वाद देती हर्षी अहेवपण स्थिर होय ॥७३॥

तुझे दैवे तरी आता आमुचा पुत्र वाचो वो माता म्हणोनि निघाले बोळवीत आशीर्वाद देताति ॥७४॥

येणेपरी पतीसहित निघती झाली पतिव्रता क्वचित्काळ मार्ग क्रमिता आली गाणगापुरासी ॥७५॥

मार्ग क्रमिता रोगियासी अधिक जाहला त्रिदोषी उतरता ग्रामप्रदेशी अतिसंकट जाहले पै ॥७६॥

विचारिता श्रीगुरूसी गेले होते संगमासी जावे म्हणोनि दर्शनासी निघती झाली तये वेळी ॥७७॥

पतिव्रता तये वेळ आली आपुले पतीजवळ पहाता जाहला अंतकाळ प्राण गेला तत्क्षणी ॥७८॥

आकांत करी ते नारी लोळतसे धरणीवरी भोसकूनि घ्यावया घेता सुरी वारिती तियेसी ग्राम लोक ॥७९॥

आफळी शिरे भूमीसी हाणी उरी पाषाणेसी केश मोकळे आक्रोशी प्रलापीतसे परियेसा ॥८०॥

हा हा देवा काय केले का मज गाईसी गांजिले आशा करूनि आल्ये राखिसी प्राण म्हणोनि ॥८१॥

पूजेसी जाता देउळात पडे देऊळ करी घात ऐशी कानी ऐको मात दृष्टांत झाला आपणासी ॥८२॥

उष्णकाळी तापोनि नरु ठाकोनि जाय एखादा तरु वृक्षचि पडे आघात थोरु तयापरी झाले मज ॥८३॥

तृषेकरूनि पीडित जाय मनुष्य गंगेत संधी सुसरी करी घात तयापरी मज झाले ॥८४॥

व्याघ्रभये पळे धेनु जाय आधार म्हणोनु तेथेचि वधिती यवनु तयापरी झाले मज ॥८५॥

ऐसी पापी दैवहीन आपुले पतीचा घेतला प्राण मातापितरांसी त्यजून घेवोनि आल्ये विदेशी ॥८६॥

येणेपरी दुःख करीत पाहू आले जन समस्त संभाषिताति दुःखशमता अनेकपरीकरूनिया ॥८७॥

वारिताति नारी सुवासिनी का वो दुःख करिसी कामिनी विचार करी अंतःकरणी होणार चुके सकळिकांसी ॥८८॥

ऐसे म्हणता नगरनारी तिसी दुःख झाले भारी आठवीतसे परोपरी आपुले जन्मकर्म सकळ ॥८९॥

ऐका तुम्ही मायबहिणी आता कैची वाचू प्राणी पतीसी आल्ये घेऊनि याची आशा करोनिया ॥९०॥

आता कवणा शरण जावे राखेल कोण मज जीवे प्राणेश्वरा त्यजूनि जीवे केवी वाचू म्हणतसे ॥९१॥

बाळपणी गौरीसी पूजा केली शंकरासी विवाह होता परियेसी पूजा केली मंगळागौरी ॥९२॥

अहेवपणाचे आशेनी पूजा केली म्या भवानी सांगती माते सुवासिनी अनेकपरी व्रतादिके ॥९३॥

जे जे सांगती माते व्रत केली पूजा अखंडित समस्त जाहले आता व्यर्थ रुसली गौरी आपणावरी ॥९४॥

आता माझिये हळदीसी चोर पडले गळेसरीसी सर्वस्व दिधले वन्हीसी कंकण-कंचुकी परियेसा ॥९५॥

कोठे गेले माझे पुण्य वृथा पूजिला गौरीरमण कैसे केले मज निर्वाण ऐका मायबहिणी हो ॥९६॥

केवी राहू आता आपण पति होता माझा प्राण लोकांसरिसा नोहे जाण प्राणेश्वर परियेसा ॥९७॥

ऐसे नानापरी देखा करी पतिव्रता दुःखा पतीच्या पाहूनिया मुखा आणिक दुःख अधिक करी ॥९८॥

आलिंगोनि प्रेतासि रोदन करी बहुवसी आठवी आपुले पूर्व दिवसी पूर्वस्नेह तये वेळी ॥९९॥

म्हणे पुरुषा प्राणेश्वरा कैसे माझे त्यजिले करा उबग आला तुम्हा थोरा म्हणोनि माते उपेक्षिले ॥१००॥

कैसी आपण दैवहीन तटाकी खापर लागता भिन्न होतासि तू निधान आयुष्य तुझे उणे जहाले ॥१॥

तुमचे मातापितयांसी सांडूनि आणिले परदेशी जेणेपरी श्रावणासी वधिले राये दशरथे ॥२॥

तैसी तुमची जनकजननी तुम्हा आणिले त्यजूनि तुमची वार्ता ऐकोनि प्राण त्यजितील दोघेजण ॥३॥

तीन हत्या भरवसी घडल्या मज पापिणीसी वैरिणी होय मी तुम्हांसी पतिघातकी आपण सत्य ॥४॥

ऐशी पापिणी चांडाळी निंदा करिती लोक सकळी प्राणे घेतला मीचि बळी प्राणेश्वरा दातारा ॥५॥

स्त्री नव्हे मी तुमची वैरी जैसी तिखट शस्त्र सुरी वेधिली तुमचे शरीरी घेतला प्राण आपणचि ॥६॥

मातापिता बंधु सकळी जरी असती तुम्हाजवळी मुख पाहती अंतकाळी त्यांसि विघ्न आपण केले ॥७॥

माझ्या वृद्ध सासूसासर्यात होती तुमची आस पुरला नाही त्यांचा सोस त्याते सांडोनि केवी जाता ॥८॥

एकचि उदरी तुम्ही त्यासी उबगलेति पोसावयासी आम्हा कोठे ठेवूनि जासी प्राणेश्वरा दातारा ॥९॥

आता आपण कोठे जावे कवण माते पोसील जीवे सांगता आम्हांसी बरवे निघोनि गेलासी प्राणेश्वरा ॥११०॥

तू माझा प्राणेश्वरु तुझे ममत्व केवी विसरू लोकासमान नव्हसी नरु प्रतिपाळिले प्रीतिभावे ॥११॥

कधी नेणे पृथक्शयन वामहस्त-उसेवीण फुटतसे अंतःकरण केवी वाचो प्राणेश्वरा ॥१२॥

किती आठवू तुझे गुण पति नव्हसी माझा प्राण सोडोनि जातोसि निर्वाण कवणेपरी वाचू मी ॥१३॥

आता कवण थार् जाणे कवण घेतील मज पोसणे बालविधवाम्हणोनि जन निंदापवाद ठेविती ॥१४॥

एकही बुद्धि मज सांगता त्यजिला आत्मा प्राणनाथा कोठे जावे आपण आता केशवपन करूनि ॥१५॥

तुझे प्रेम होते भरल्ये मातापितयाते विसरल्ये त्यांचे घरा नाही गेल्ये बोलावनी नित्य येती ॥१६॥

केवी जाऊ त्यांच्या घरा उपेक्षितील प्राणेश्वरा दैन्यवृत्ती दातारा चित्तवृत्ति केवी धरू ॥१७॥

जववरी होतासी तू छत्र सर्वा ठायी मी पवित्र मानिती सकळ इष्टमित्र आता निंदा करतील ॥१८॥

सासूश्वशुरापाशी जाणे मज देखता त्याही मरणे गृह जहाले अरण्य तुम्हाविणे प्राणेश्वरा ॥१९॥

घेवोनि आल्ये आरोग्यासी येथे ठेवूनि तुम्हांसी केवी जाऊ घरासी राक्षसी मी पापीण ॥१२०॥

ऐसे नानापरी ते नारी दुःख करी अपरांपरी इतुके होता अवसरी आला तेथे सिद्ध एक ॥२१॥

भस्मांकित जटाधारी रुद्राक्षमाळाभूषण-अळंकारी त्रिशूळ धरिला असे करी येऊनि जवळी उभा ठेला ॥२२॥

संभाषीतसे तया वेळी का वो प्रलापिसी स्थूळी जैसे लिहिले कपाळी तयापरी होतसे ॥२३॥

पूर्वजन्मीचे तपफळ भोगणे आपण हे अढळ वाया रडसी निर्फळ शोक आता करू नको ॥२४॥

दिवस आठ जरी तू रडसी ये प्राण प्रेतासी जैसे लिहिले ललाटेसी तयापरी घडेल जाण ॥२५॥

मूढपणे दुःख करिसी समस्ता मरण तू जाणसी कवण वाचला असे धरित्रीसी सांग आम्हा म्हणतसे ॥२६॥

आपुला म्हणसी प्राणेश्वरु कोठे उपजला तो नरु तुझा जन्म झाला येरु कवण तुझी मातापिता ॥२७॥

पूर येता गंगेत नानापरीची काष्ठे वाहत येऊनि एके ठायी मिळत फाकती आणिक चहूकडे ॥२८॥

पाहे पा एका वृक्षावरी येती पक्षी अपरांपरी क्रमोनि प्रहर चारी जाती मागुती चहूकडे ॥२९॥

तैसा हा संसार जाण नारी कवण वाचला असे स्थिरी मायामोहे कलत्रपुत्री पति म्हणसी आपुला ॥१३०॥

गंगेमध्ये जैसा फेन तेणेपरी देह जाण स्थिर नोहे याचि कारण शोक वृथा करू नको ॥३१॥

पंचभूतात्मक देह तत्संबंधी गुण पाहे आपुले कर्म कैसे आहे तैसा गुण उद्भवे ॥३२॥

गुणानुबंधे कर्मे घडती कर्मासारिखी दुःख-प्राप्ति मायामोहाचिया रीती मायामयसंबंधे ॥३३॥

मायासंबंधे मायागुण उपजे सत्त्व-रज-तमोगुण येणेचि तीन्हि देह जाण त्रिगुणात्मक देह हा ॥३४॥

हा संसार वर्तमान समस्त कर्माचे अधीन सुखदुःख आपुले गुण भोगिजे आपुले आर्जव ॥३५॥

कल्पकोटी दिवसवरी देवास आयुष्य आहे जरी त्यासी काळ चुके सरी मनुष्याचा कवण पाड ॥३६॥

काळ समस्तांसी कारण कर्माधीन देह-गुण स्थिर कल्पिता साधारण पंचभूत देहासी ॥३७॥

काळ-कर्म-गुणाधीन पंचभूतात्मक देह जाण उपजता संतोष नको मना मेलिया दुःख करावे ॥३८॥

जधी गर्भ होता नरु जाणिजे नश्य म्हणोनि प्रख्यात थोरु त्याचे जैसे गुणकर्म-विवरु तैसे मरण जन्म परियेसा ॥३९॥

कोणा मृत्यु पूर्ववयसी कवणा मृत्यु वृद्धाप्येसी जैसे आर्जव असे ज्यासी तयापरी घडे जाणा ॥१४०॥

पूर्वजन्मार्जवासरसी भोगणे होय सुखदुःखअंशी कलत्र-पुत्र-पति हर्षी पापपुण्यांशे जाणा ॥४१॥

आयुष्य सुखदुःख जाणा समस्त पापवश्य-पुण्य ललाटी लिहिले असे ब्रह्माने अढळ जाण विद्वज्जना ॥४२॥

एखादे समयी कर्मासी लंघिजेल पुण्यवशी देवदानवमनुष्यांसी काळ चुके भरवसे ॥४३॥

संसार म्हणजे स्वप्नापरी इंद्रजाल-गारुडीसरी मिथ्या जाण तयापरी दुःख आपण करू नये ॥४४॥

शतसहस्त्रकोटि जन्मी तू कवणाची कोण होतीस गृहिणी वाया दुःख करिसी झणी मूर्खपणेकरूनिया ॥४५॥

पंचभूतात्मक शरीर त्वचा मांस शिरा रुधिर मेद मज्जा अस्थि नर विष्ठा-मूत्र-श्र्लेष्मसंबंधी ॥४६॥

ऐशा शरीरअघोरात पाहता काय असे स्वार्थ मल मूत्र भरले रक्त तयाकारणे शोक का करिसी ॥४७॥

विचार पाहे पुढे आपुला कोणेपरी मार्ग असे भला संसारसागर पाहिजे तरला तैसा मार्ग पाहे बाळे ॥४८॥

येणेपरी तियेसी बोधिता झाला तापसी ज्ञान झाले तियेसी सांडी शोक तयावेळी ॥४९॥

कर जोडोनि तये वेळी माथा ठेविनि चरणकमळी विनवीतसे करुनाबहाळी उद्धरी स्वामी म्हणोनिया ॥१५०॥

कवण मार्ग आपणासी जैसा स्वामी निरोप देसी जनक जननी तू आम्हासी तारी तारी म्हणतसे ॥५१॥

कवणेपरी तरेन आपण हा संसार भवार्ण तुझा निरोप करीन म्हणोनि चरणा लागली ॥५२॥

ऐकोनि तियेचे वचन सांगे योगी प्रसन्नवदन बोलतसे विस्तारून आचरण स्त्रियांचे ॥५३॥

म्हणोनि सरस्वती गंगाधर सांगे गुरुचरित्रविस्तार ऐकता समस्त पाप दूर सकळाभीष्टे साधती ॥१५४॥

इति श्रीगुरुचरित्रामृते परमकथाकल्पतरौ श्रीनृसिंहसरस्वत्युपाख्याने सिद्धनामधारकसंवादे प्रेतांगनाशोको नाम त्रिंशत्तमोऽध्यायः ॥३०॥
ओवीसंख्या १५४
श्रीगुरुदत्तात्रेयार्पणमस्तु